دسته: مهندسی کشاورزی- دام و طیور

نقش تغذيه در موجودات زنده بر هيچ‌کس پوشيده نيست. هر موجود جاندار دارای ويژگی دريافت انرژی از محيط اطراف خود و تغيير و تبديل و مصرف انرژی مي‌باشد. چگونگی دريافت انرژی و مواد‌ مغذی مورد نياز جهت مصرف انرژی و ادامه حيات موضوع علم تغذيه مي‌باشد. علم تغذيه ترکيبی از دانش بيوشيمی و فيزيولوژی در جهت بررسی ويژگي‌های مواد خوراکی و چگونگی استفاده از آنها توسط دستگاه گوارش موجود زنده مي‌باشد.

تغذيه فرآيندی است که در طی آن سلول‌های بدن حيوان قابليت استفاده از مواد شيميايی مورد نياز خود را جهت انجام مطلوب واکنش‌های متابوليکی و شيميايی برای رشد، نگهداری(Maintenance)، کار و توليد دريافت مي‌نمايد. شناخت روابط بين مواد موجود در خوراک‌ها و نياز سلول‌های موجود زنده قبل از استفاده عملی و خوراک دادن، ضروری مي‌باشد. در آغاز بررسی علم تغذيه نياز به شناخت کليه اين روابط از نظر بيوشيمی و فيزيولوژی داريم.

بطور کلی مواد خوراکی، تشکيل دهنده غذا هستند و غذا ماده‌ای است که موجود زنده قادر به‌خوردن آن و سپس انجام مراحل هضم و جذب بر روی آن باشد. در اغلب غذاها، کليه مواد شيميايی موجود در غذا جهت موجود زنده قابل استفاده نيستند و مقداری از آن از طريق دستگاه گوارش دفع مي‌گردد.

در علوم دامی با توجه به هدف ما از پرورش دام‌ها که ايجاد منابع غذايی با کيفيت جهت انسان مي‌باشد، ديدگاه‌های اقتصادی نيز در آن حائز اهميت مي‌باشند و ضرورت شناخت فرآيندهای غذايی آشکار مي‌باشد.

در پرورش حيوانات اهلی قسمت اعظم هزينه توليد مربوط به هزينه تغذيه مي‌باشد که در برخی از شاخه‌های دامپروری تا 80% از کل هزينه پرورش دام را هزينه تغذيه شامل مي‌شود. بنابراين در شرايط متعارف مديريت تغذيه بالاترين اهميت اقتصادی را در پرورش دام به خود اختصاص مي‌دهد.

هدف ما در بخش دامپروری تکميل مواد موجود در خوراک جهت پاسخگويی دقيق به مجموع احتياجات غذايی بدن دام مي‌باشد. امروزه علاوه بر خوراک‌های طبيعی جهت تکميل جيره‌های غذايی به آنها مواد مصنوعی افزودنی مانند ويتامين‌ها، نمک و اسيدهای‌آمينه مصنوعی نيز اضافه مي‌کنيم اما هيچ‌کس نمي‌تواند اطمينان داشته باشد که غذايی کاملاً مطابق با نياز حيوان تهيه نموده است بلکه تلاش ما در جهت نزديک کردن هرچه بيشتر ترکيب خوراک به نياز دام مي‌باشد. ويژگی يک متخصص تغذيه موفق، شناخت دقيق مواد خوراکی و اثرات متقابل بين مواد خوراکی و نيز شناخت دقيق ساختار فيزيولوژيک و آناتوميک دستگاه گوارش دام مي‌باشد. پس از شناخت مواد خوراکی و نحوه پاسخ دام به ماده خوراکی، متخصص تغذيه بايد قادر باشد غذايی با کاملترين ترکيب و با حداقل هزينه جهت توليد با کيفيت و اقتصادی، تهيه نمايد. روش‌های تهيه خوراک و تنظيم جيره غذايی در ادامه دروس تغذيه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مواد مغذی(Nutrients)، ترکيبات شيميايی آلی و معدنی هستند که حاصل از فعاليت‌های کاتابوليسم و آنابوليسم در موجودات زنده هستند و درصورتی که موجودی قادر به ساخت آن در بدن خود نباشد، جهت ادامه حيات نياز به دريافت آن ماده مغذی از طريق خوراک دارد. از جمله مواد مغذی مي‌توان از آب، کربوهيدراتها، چربي‌ها، پروتئين‌ها، املاح معدنی و ويتامين‌ها نام برد

مقدمه

واژه ورم پستان به التهاب غده پستاني بدون توجه بعلت آن اطلاق ميشود كه بوسيله تغييرات فيزيكي شيميائي ومعمولا ميكربي شير وهمچنين تغييرات حاصل از بيماري در بافت غده پستاني مشخص ميشود 

مهمترين تغييراتيكه در شير ايجاد ميشود عبارت است از:

تغيير رنگ وجود لخته و پيدايش تعداد زيادي لوكوسيت ( گلبول سفيد)با علا ئم تورم گرمي درد وسفت شدن غده پستاني كه بوسيله آزمايش ظاهري شير ميتوان آ نها راتشخيص داد . موارد زيادي از ورم پستانها را بسهولت نميتوان مشخص كرد بطوريكه داراي نشانيهاي درمانگاهي نيستند (ورم پستان مخفي) دراين نوع ورم پستانها به آزمايش غير مستقيم يعني شمارش گلبولهاي سفيد متوسل ميشوند

اپيدميولوژي :

ورم پستان درتمام حيوانات پستاندار ماده بروز ميكند ولي در گاوهاي شيري داراي اهميت اقتصادي است وآنهم بعلت خساراتي است كه به صنعت توليد شير وفرآورده ها ي آن وارد مي شود . البته در اثر بيماري ورم پستان تلفات دامي نيز وجود دارد لكن زيا ن اقتصا دي آ ن مربوط به تلفا ت به تنها ئي نيست بلكه كاهش مقدار شير پستان مبتلا و اختلال در فر آوري شير عمده ترين خسارات را تشكيل ميدهد . از جمله خسارات ديگر آن انتشار ورم پستان در ساير دامها ي گله وبعضا ايجاد گلو درد استرپتوكوكي ويا سل و بروسلور در انسا ن است 

شيوع بيماري ورم پستان در اغلب كشورهاحدود 40 در صد است كه در بعضي از كشورها تا 25 در صد آنرا كاهش داده اند . 

مقدمه :

در جامعه امروز نیاز به گوشت قرمز با توجه به نیاز انسان و شهر نشینی و همچنین رشد جمعیت جهان  یک مسئله انکار ناپذیر است  . با توجه به اینکه کشور ما از نظر تولید این محصول در سطح ضعیف می باشد ، می توان با استفاده از  علم و به کار بستن آن با عمل تولید را به سطح خودکفایی و صادرات رساند .

از آنجا که جمعی از دوستان و مشتاقان علم برای اینجانب پیام گذاردند که این پست را کامل کنم ، من را بر این داشت که در رابطه با روشهای پرواربندی در ایران مطالب کامل و مفیدی که با کمک دوست عزیزم آقای علیرضا احمدی مقدم جمع آوری نمودم در اختیار گذارده تا دوستان از آن استفاده نمایند . 

جدول زیر نشان دهنده تولید محصولات دامی و سرانه مصرف در کشور در سالهای مختلف را نشان می دهد .

1 ـ هدف

هدف از تدوين اين استاندارد تعيين روشهاي اندازه‏گيري اوره و ازت آمونياكي در خوراك دام و طيور مي‏باشد .

 2 ـ دامنه كاربرد

اين استاندارد جهت اندازه‏گيري اوره و ازت آمونياكي در خوراك دام و طيور كاربرد دارد .

 3 ـ نمونه‏برداري

طبق استانداردهاي روش نمونه‏برداري در مواد غذائي عمل شود .

4 ـ روش كار

4-1- اندازه‏گيري اوره به طريق اسپكتروفتومتري

4-1-1- وسايل مورد نياز

ـ اسپكتروفتومتر با حداكثر باند 2/4 در طول موج 420nm با سلهاي يك سانتيمتري

4-1-2- معرفها و مواد مورد نياز :

4-1-2-1- محلول پارادي متيل آمينوبنزالدئيد 1

16 گرم پارادي متيل آمينو بنزالدئيد را در يك ليتر الكل و 100 ميلي‏ليتر اسيد كلريدريك حل نمائيد . اين محلول براي يك ماده پايدار مي‏ماند .

4-1-2-2- اسيد استيك

4-1-2-3- محلول استات روي : 22 گرم استات روي 2H2O 2(,OAC)Zn را در آب حل كرده و 3 ميلي‏ليتر اسيد استيك بآن اضافه نمائيد سپس آن را تا حجم 100 ميلي‏ليتر رقيق نمائيد .

4-1-2-4- محلول فروسيانور پتاسيم : 10/6 گرم فروسيانور پتاسيم 6  3H2O(,CN) K2Fe را در آب حل كرده و به حجم 100 ميلي‏ليتر برسانيد .

4-1-2-5- زغال اكتيو ـ (60 – G)

4-1-2-6- محلول بافر فسفات با 7 = PH

4-1-2-7- محلولهاي استاندارد اوره :

الف : محلول استاندارد اوليه با غلظت 5ml/mg

5 گرم اوره را با دقت يك ميلي‏گرم در آب حل كرده و سپس آن را تا حجم يك ليتر برسانيد .

ب : محلولهاي استاندارد مورد استفاده با غلظتهاي 0/2 , 0/4 , 0/6 , 0/8 , 1 , 1/2 , 1/4 , 1/6 , 1/8 و 2 ميلي‏گرم اوره در 5 ميلي‏ليتر : به ترتيب 2,4,6,8,10,12,14,16,18,20 ميلي‏ليتر از محلول اوليه (5ml/mg) را برداشته و در بالن ژوژه‏هاي 50 ميلي‏ليتري ريخته و هر كدام را با محلول بافر فسفات 7 به حجم برسانيد .

ج : محلول مرجع : محلول اوره استاندارد با غلظت 1/mg5ml را كه بشرح فوق تهيه گرديده بعنوان استاندارد مرجع بكار ببريد . اين محلول در حرارت كمتر از 24 درجه سلسيوس به مدت يك هفته ثابت مي‏ماند .

4-1-3- رسم منحني استاندارد اوره :

از هر يك از محلولهاي استاندارد اوره ( طبق بند ب ) 5 ميلي‏ليتر برداشته و در لوله‏هاي 25 ميلي‏ليتري ريخته و به هر كدام 5 ميلي‏ليتر محلول DMAB اضافه نمائيد و يك محلول شاهد نيز حاوي 5 ميلي‏ليتر محلول بافر 7 باضافه 5 ميلي‏ليتر محلول DMAB تهيه نمائيد . لوله‏ها را كاملا تكان داده و بگذاريد 10 دقيقه در بن ماري 25 درجه سلسيوس بماند . سپس جذب هر يك از محلول‏ها را در طول موج 420nm با استفاده از سلهاي يك سانتيمتري در مقابل شاهد ( با جذب صفر ) بخوانيد . آنگاه ميزان جذب محلولها را در مقابل غلظت‏ها رسم نمائيد . منحني بدست آمده بايستي به صورت خط راست باشد در غير اين صورت آزمايش بايستي تكرار شده و محلول DMAB نيز تازه تهيه گردد .

تغذیه بوقلمونها

اصول کلی تغذیه بوقلمونها مشابه تغذیه مرغان بوده تفاوتهای اصلی به سطوح پروتئین مورد نیاز و اهمیت ویتامینهای بیوتین و پیریدوکسین در جیره بوقلمون مربوط می باشد . 

تغذیه جوجه بوقلمونها : جوجه بوقلمونها (poults) را باید سریعا پس از سر از تخم درآوردن به اب و غذا رساند . وقتی تغذیه و اب دادن تاخیری 36 ساعته داشته باشد،جوجه بوقلمونها به سختی غذاخوردن را یاد میگیرند و شاید تغذیه اجباری برای شروع به غذا خوردن انها نیاز باشد به غذایی که جوجه بوقلمونها در ابتدا مصرف مینماید،جیره استار تر گویند . پروتئین این جیره باید در حدود 28% باشد . جیره استار تر را جیره آغازگر یا شروع کننده نیز میگویند که تنها تا سن یک هفتگی استفاده میشود . این جیره حاوی بیشترین سطوح انتی بیوتیک ها،ویتامین ها،اسیدهای امینه و انرژی میباشد . جیره شروع کننده بخصوص در زمانی که جوجه بوقلمون تحت شرایط استرس قرار دارد بسیار مورد نیاز است . از سن 4 تا 8 هفتگی،درصد پروتئین جیره 26% و سطح انرژی باید بالاتر باشد . 

تغذیه بوقلمون های درحال رشد : بوقلمون های درحال رشد را میتوان بر روی مرتع یا در محوطه بسته تغذیه نمود . سن در حال رشد برای بوقلمون ها 8 تا 10 هفتگی میباشد . تغذیه در محوطه بسته باعث رشد سریعتر حیوان میشود . معهذا تغذیه بر روی مرتع نیز سبب ذخیره بیش از 10% غذا ذخیره و کاهش هدر رفتن غذا میشود . یک مرتع خوب حاوی علوفه یا محصولات غله ای و دانه ای است . تعداد گله بوقلمون که در مرتع پرورش داده میشوند بین 100 تا 250 بوقلمون در هر ایکر ( واحد سطح معادل 4047 مترمربع )  میباشد . بوقلمونهای درحال رشد را باید براساس جنس جدا نمود زیرا بوقلمونهای نر نسبت به ماده،به پروتئین بیشتری بناز دارد . بوقلمونها عموما وقتیکه جیره های کامل مصرف مینمایند ضریب تبدیل غذایی بهتری دارند . تغذیه جیره پلت شده بهترین نتایج رادربردارد . هرچه سن بوقلمون بالاتر میرود ،سطح انرژی جیره افزایش و سطح پروتئین کاهش میابد . اب و هوای گرم سبب افزایش مصرف اب میشود همچنین مصرف اب در بوقلمونها در اب هوای معتدل ( 20 تا 25 درجه سانتی گراد ) در سن یک هفتگی در نر و ماده به ترتیب به ازای هر 1000 راس در هر روز 55 لیتر و تا سن 17 هفتگی در نر و ماده به ترتیب 3/994 لیتر و 680 لیتر میباشد . جیره بوقلمونهای نر در سن 8 تا 12 هفتگی و ماده 8 تا 11 هفتگی حاوی 22% پروتئین ،جیره نر 12 تا 16 هفتگی و ماده 11 تا 14 هفتگی حاوی 19%پروتئین،جیره نر 16 تا 20 هفتگی و ماده 14 تا 17 هفتگی حاوی 5/16% پروتئین و جیره نر 20 تا 24 هفتگی و ماده 17 تا 20 هفتگی باید حاوی 14% پروتئین باشد . بوقلمونهای نر در حدود 24 هفتگی و بوقلمونهای ماده در حدود 20 هفتگی سن از خود به بازار عرضه میشوند . 

برخي ‌ازتمهيدات‌انجام‌گرفته‌توسط‌اداره‌كل‌دامپزشكي‌خراسان‌رضوي‌

به منظور ‌پيشگيري‌از ‌وقوع‌آنفلوانزاي‌فـوق‌حـادطيور :

1- تشكيل ستاد پيشگيري و مقابله با آنفلوانزاي فوق حاد طيور در سازمان جهاد كشاورزي و اداره‌كل دامپزشكي خراسان رضوي ،

2- تشكيل كميته آنفلوانزا در شهرستانها، 

3- انجام مراقبت فعال در مزارع طيور، كشتارگاهها، مرزهاي شرقي و …… ،

4- اعمال مقررات ‌شديد بهداشتي- قرنطينه‌اي ‌در مورد واردات هرگونه‌ پرنده ‌و فرآورده‌هاي‌ آن از مبادي ‌ورودي شرقي (زميني‌و يا هوايي‌) باتوجه ‌به احتمال وجود ‌منبع ‌خطر خارجي، 

5- پيگيري سياست امحاء و معدوم‌سازي طيور از طريق سازمان جهادكشاورزي، در صورت بروز هرگونه كانون آلوده، 

6- برنامه ريزي به منظوربرگزاري ‌سمينارآنفلوانزا جهت‌معاونين فني، مسئولين طيور و آزمايشگاهها و كلينيسين هاي بخش خصوصي،

تاريخچه قرقاول در ايران:

پرورش قرقاول در سالهاي اخير در بسياري از كشورهاي جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازي در شكارگاهها و بهره برداري به صورت شكار به يك شاخه مهم از پرورش پرندگان تبديل شده است. با آن كه پرورش اين پرنده در عمل به دليل ريزه كاريهايش مشكلاتي را در بردارد اما در مقياس كوچكتر با توجه به قابليت استفاده از محيط زيست و نادر بودن نوع وحشي آن، يكي از سودآورترين پرندگان نسبت به ديگرا پرندگان همطراز از خود است.

قرقا ول از جمله پرندگان بومي و نادر در ايران است كه در مراتع و بوته زارها زندگي مي كند . اين پرنده در زبان محلي تورنگ يا تيرنگ ناميده مي شود.قرقاول يكي از زيباترين پرندگان ايران است و به نوعي جز مجموعه تنوع زيستي ايران محسوب مي شود كه با تغذيه از دانه هاي گياهي و حشرات مي تواند در حفظ محصولات كشاورزي مفيد باشد.

قرقاولهاي ايران همه از يك گونه اند ولي با توجه به پراكندگي جغرافيايي و تفاوتهاي ظاهري برخي آنها را به 4 زير گونه تقسيم مي كنند:

1- قرقاولهاي ارسباران و دشت مغان

2- قرقاولهاي تالش از آستارا تا چالوس

3- قرقاولهاي گلستان از بابل تا گلستان

4- قرقاولهاي سرخس و حوالي رودخانه مرزي هريرود

طبق مدارك موجود در سازمان محيط زيست كشور، اين پرنده در دهه چهل شمسي به علت ابتلا به بيماري نيوكاسل مرغي، تخريب محيط زيست و مهاجرت مردم به مناطق ميان دشت و ارتفاعات براي ساخت بناهاي مسكوني و نيز به علت شكار بي رويه و سم پاشي هاي مزارع و باغها در معرض انقراض و نابودي قرار گرفت .اما با تلاشهاي و پيگيري دوستداران طبيعت و محيط زيست قوانين و مقررات شكار و صيد در بيست و نهم خرداد 1346 به تصويب رسيد كه به موجب آن حمايت و حفاظت از قرقاول در دستور كار مسئولان قرار گرفت و مناطقي از جنگلها و مراتع شمال ايران به محلهاي حفاظت شده براي وحوش نادر تبديل شد.