مقدمه:
پس از سال‌ها زندگی پراكنده و بدوی نسل‌های بشری، رفته
رفته نیاز و طبع اجتماعی انسان‌ها سبب شد هسته‌های مدنیت و كلنی‌های انسانی
(human colonies) شكل بگیرند و پایه‌های تمدن كهن امروزی پایه‌ریزی شوند.
مصر
در كنار رود نیل سرزمین‌های آشور، كلده، بابل، بین‌النهرین و دشت و
جلگه‌های وسیع سرزمین آریایی ایران (Persian) همه و همه نقطه‌هایی است كه
روی نقشه‌های جغرافیایی اولیه ظاهر و رفته رفته پر رنگ شدند و هویت یافتند و
با توسعه زندگی اجتماعی بشری و ساز و كارهای اقتصادی و بازرگانی و حوزه
كاشت و برداشت، گسترش و تزاید آنها ادامه یافت. این سیر تاریخی همچنان
ادامه پیدا كرد تا امروز كه ما شاهد قاره‌های پنجگانه كره زمین با شهرها،
شهرك‌ها و روستاها و مهمتر از اینها، كلان‌شهرهای عظیم روی نقشه جهان
هستیم.
در این قاره‌ها بافت‌های متفاوتی شكل گرفته‌اند: از بیغوله و
كپرها و حصیر‌نشین‌ها و سكونت‌های حاشیه‌ای و تحمیلی كه بگذریم، بافت‌های
مسكونی، تجاری، اداری و بازرگانی را در جای جای جهان و با گونه گونی بسیار
می‌بینیم.
امروز خانه‌های ویلایی بزرگ و كهن جای خود را به الگو‌های
كوچك، با متراژ كوچك آپارتمانی داده كه در دل برج‌ها و آسمانخراش‌های عظیم
جای گرفته اند. بازار‌های سنتی و سرپوشیده گلی قدیمی با سقف‌های گنبدی و
زیبا جای خود را به پاساژها و مراكز خرید بسیار بزرگ و چند طبقه با
آسانسورها و پله‌های برقی داده است.
فضاهای سبز وسیع خانه‌های قدیمی،
محلات و خیابان‌ها، جمع و جور شده و در پارك‌ها و بوستان‌ها و حاشیه بعضی
خیابان‌ها خلاصه شده است. راه‌ها و جاده‌های باطراوت و خلوت درشكه‌رو،
سواره رو و پیاده رو تبدیل به خیابان‌های شلوغ و پر‌ترافیك چند بانده و
بلوار‌ها و بزرگراه‌های وسیع شده است.
انسان امروز به جای پیاده روی در
حاشیه باصفای خیابان‌ها و گذر سواره از جاده‌های خلوت، درگیر ازدحام،
انبوه خیابان‌ها و بعضا شلوغی اتوبوس‌های پر از جمعیت، بزرگراه‌های عظیم و
شتاب مترو و … است.
هوای پاك و آسمان آبی و فضای سرسبز، كم كم به هوای
آلوده و آسمان تیره، شلوغ و آغشته به صداها، برق‌ها و آژیر خودرو‌ها بدل
شده است. از زندگی با صفا، خوش و آسوده دیروز خبری نیست و انسان امروز
درگیر زندگی‌های پر‌زرق و برق، اما پر درد‌سر و ناآرام و پر هیاهو با دل
مشغولی‌های بسیار است. البته درست است كه سهمی از مشكلات به افزایش جمعیت و
گسترش جوامع امروزی و به تبع آن مسائلی از قبیل تمركز كار، حرفه، صنایع،
مراكز تجارت و بازرگانی و اقتصاد و… بر می‌گردد كه لامحاله بایستی صورت
می‌گرفت، اما باید پذیرفت كه قسمت عمده‌ای از این زندگی را می‌توانستیم به
شكل بهتری داشته باشیم.
مواردی چون قطبی شدن شهرها و مناطق مسكونی به
شمال و جنوب، چهره كریه و ناخوشایند ساختمان‌سازی و بلندمرتبه‌سازی بی‌رویه
در سطح شهرها و مناطق، بهم‌ریختگی بافت‌های مسكونی، نابود‌سازی محیط‌زیست
بشری و مهمتر غیر‌اصولی بودن و مقاوم نبودن ساخت و سازها در قبال حوادث
نامترقبه به‌خصوص زلزله، ساخت و سازهای تقلیدی، بدون الگوی صحیح و قابل
قبول، خارج شدن از اصول و ضوابط سنتی و نوین در كاربرد مصالح و استفاده
صحیح از آن و عدم رعایت سبك‌سازی در ساخت و سازها و امثال آن موید سهل
انگاری‌های ما در این‌باره است.
