رشد و تكامل از علوم پايه در طب اطفال است
رشد اصولا به تغييرات در اندازه بدن (به طور كل يا قسمت هاي مختلف آن به تفكيك) اشاره دارد
نمو مجموعه اي از تغييرات ناشي از عوامل زيست شناختي، محيطي و هيجاني در ساختار تفكر و رفتار كودك است كه در طول زمان رخ مي دهد
عامل موثر بر رشد و نمو
الف ) صفات ارثي و ژنتيكي
عوامل ژنتيكي بر رشد و تكامل و به ويژه قد، وزن، تكامل اجتماعي و عقلاني و شخصيت موثر هستند
ب ) سن
ميزان رشد در زندگي جنيني از هر زمان ديگري بيشتر است
در سال اول زندگي نيز ميزان رشد زياد مي باشد و بعد از آن به هنگام بلوغ افزايش مي يابد
ج ) جنس
در حدود ده تا يازده سالگي قد و وزن دختران ناگهان افزايش مي يابد
اين رشد مربوط به دوران بلوغ است
در پسران جهش رشد كمي ديرتر يعني در دوازده تا سيزده سالگي است
د ) تغذيه
وضعيت تغذيه پيش از زايمان و پس از آن بر رشد و تكامل اثر مي گذارد
تاخير رشد از نشانه هاي سوء تغذيه است هنگامي كه وضع تغذيه كودك بهبود يابد وزن و قد او شروع به رشد مي كند
ه ) محيط فيزيكي
برخورداري از نور آفتاب، تغذيه خوب، روشنائي و تهويه نيز بر رشد و تكامل اثر مي گذارد
و ) عوامل روانشناختي
عشق، تمايل به مراقبت و روابط مناسب بين والدين و كودك بر تكامل اجتماعي، عاطفي و هوشي كودكان اثر گذار است
ز ) آلودگي به عفونت ها و انگل ها
بعضي عفونت هاي مادر در دوران بارداري (مانند سرخجه و سيفيليس) بر رشد درون رحمي جنين اثر مي گذارد
عفونت هاي پس از زايمان (مانند اسهال و سرخك) رشد و تكامل كودك را به خصوص اگر سوء تغذيه هم در كار باشد كُند مي كند
انگل هاي روده اي با خوردن مقدار قابل ملاحظه اي ازمواد غذائي كودك مانع رشد و تكامل او مي شود.
