در قالب word و در 22 صفحه، قابل ویرایش.
بخشی از متن تحقیق:
يكىاز
مباحث مهم درعرفان عملى و مقاماتالعارفين توبه است. توبه گرچه در نظر
مفسران، علماى علماخلاق، متكلمان و محدثان از جايگاهى بلند و ارزشى والا
برخوردار است اما عارفان و صوفيان توجهاى خاص و عنايتى ويژه به آن مبذول
داشتهاند. سيرى اجمالى در آثار مشايخ بزرگ به وضوح نشانگر اين معنى است.
از آثار ارزشمند آنان چنين بدست مىآيد كه تقريبا همه اينها توبه را از
مهمترين مقامهاى سالك راه حق مىدانستهاند. بعنوان نمونه در آثار مختلف
پير هرات از كشف الاسرار گرفته، منازل السائرين و صد ميدان و… اين مطلب
با اهميتخاصى طرح شده است. (۱) محيىالدين عربى، چهره برجسته عرفان اسلامى
باب مفصلى را در دايرةالمعارف بزرگ خود(الفتوحات المكيه) (۲) به اين امر
اختصاص داده است.
نجمالدين رازى در «مرصادالعباد» (۳) دو مبحثبسيار
مهم در اين مورد دارد. مولوى افزون بر طرح مسئله توبه در «مثنوى معنوى» به
مناسبتهاى مختلفى، توبه نصوح را بطور جالب، جامع و مشروح بيان فرموده است.
(۴) بلبل گلستان شعر و عرفان، حافظ شيرازى در حد قابل توجهى مسئله را
مدنظر داشته و در سى و دو بيت از ديوان خود به بيان توبه پرداخته است، (۵)
ابن فارض شبسترى، و نسفى هر كدام بنوبه خود بر اهميت اين موضوع اصرار
ورزيدهاند. ما بعنوان نمونه سخنى از خواجه عبدالله انصارى را در ارزش
والاى توبه نقل مىكنيم: «…توبه نشان راه است، و سالار بار، و كليد گنج، و
شفيع وصال، و ميانجى بزرگ و شرط قبول و سر همه شادى.» (۶)
از
نشانههاى اهميت توبه، تاريخ ديرينه آن است; زندگى آدم ابوالبشر (۷) در اين
ناسوت خاكى با آن آغاز مىشود، پيام آوران بزرگى همانند ابراهيم، اسماعيل،
(۸) يونس، (۹) موسى (۱۰) و پيامبر بزرگ اسلام – صلىالله عليه وآله –
هموار در حال توبه و در طلب توبه الهى بودهاند. (۱۱) اميرالمومنين علىابن
ابى طالب – عليهالسلام – كه همه صوفيان و عارفان بوجودش افتخار مىكنند و
وى را مرشد مرشدان و… مىدانند – و فرزندان معصومش – بويژه امام
زينالعابدين – عليهالسلام – رهنمودهايشان و خصوصا نيايشهايشان مملو از
توبه و استغفار است و سلوك معنوى بسيارى از ستارههاى درخشان آسمان عشق و
عرفان مانند رابعه عدويه، (۱۲) ابراهيمبن ادهم (۱۳) و فضيل عياض (۱۴) و…
با توبه آغاز مىگردد و بسيارى از عارفان بزرگ آن را نخستين گام سالك در
راه سازندگى مىدانند.
