دانلود پاورپوینت با موضوع ربای قرضی،
در قالب ppt و در 24 اسلاید، قابل ویرایش.
بخشی از متن پاورپوینت:
رِبایِ قَرضی یا قَرضِ رَبَوی شرط کردن هر نوع زیاده و منفعت مادی یا غیرمادی در ضمن عقد قرض، به نفع قرضدهنده یا شخص ثالث است. ربای قرضی در مقابل ربای مُعاملی است که در معاوضه و معامله محقق میشود. قرض ربوی، سه شرط (قرارداد قرض، شرط به زیاده، هر نوع زیاده به نفع قرضدهنده یا شخص ثالث) دارد و اگر یک یا چند شرط وجود نداشته باشد، ربا نیست.
تمدید مهلت بدهی و دَیْن با شرط پرداخت مبلغی بیشتر از قرض (ربای اِمهالی و جاهلی) در بعضی از مصادیق با قرض ربوی مشترک است. از نظر شرعی، شرط به زیاده در قرض یا تمدید مهلت پرداخت آن، ربا و حرام است.
تفاوت ربای قرضی و ربای مُعاملی
در منابع فقهی ربا به دو نوع ربای معاملی و ربای قرضی تقسیم شده است.
اشتراک ربای معاملی و قرضی، در وجود منفعتی افزون بر اصل مال است و تفاوت اصلی این دو در این است که ربای معاملی، در معاوضه و معامله محقق میشود، اما ربای قرضی تنها در عقد قرض یا تمدید مهلت پرداخت بدهی وجود دارد. همچنین شرایط تحقق این دو متفاوت است. ربای معاملی در معاوضه دو شیء و کالای همجنس است که معیار سنجش آنها «وزنکردن» (کالای موزون) یا «پیمانهکردن» باشد اما در ربای قرضی، همجنس بودن یا نوع خاصی از کالا شرط تحقق ربا نیست.[۶]
شرایط تحقق قرض ربوی
در قرض ربوی، برای تحقق ربا، سه شرط وجود دارد: ۱. قرض، ۲. شرط زیاده، ۳. هر نوع زیاده به نفع قرضدهنده یا شخص ثالت (نه قرضدهنده و نه قرضگیرنده).
بنابراین اگر یک یا چند شرط وجود نداشته باشد، ربا نیست. مانند اینکه:
عقد، قرض نباشد. مثلاً سپرده سرمایهگذاری امتیازی باشد و بانک به وکالت از سپردهگذار فعالیتهای اقتصادی شرعی و قانونی انجام دهد و سپردهگذار بهجای سهم سودش، از تسهیلات بانکی بهرهمند شود؛
2. در عقد قرض، شرط هیچ گونه زیادهای نباشد؛
3. قرضگیرنده بدون شرط، اضافهای به قرضدهنده دهد
4. قرضدهنده به امید زیاده نه شرط زیاده، قرض دهد، چه زیادهای به او داده شود یا نشود
5. شرط زیاده، عینی یا حکمی نباشد؛ شرطهایی مثل گرفتن وثیقه یا چک یا معرفی ضامن یا تسویه در مدت معین؛[۱۱]
6. زیاده، به نفع قرضگیرنده شرط شود؛[۱۲]
7. قرضدهنده بپذیرد که مبلغ یا کالای کمتری از مقدار قرض داده را پس بگیرد. مانند نیت خیر او در انجام فعالیت اقتصادی فردی یا عدم امکان نگهداری کالای فاسدشدنی.[۱۳]
همچنین قرض ربوی میان پدر (نه مادر) و فرزند (دختر یا پسر)، زن و شوهر (تا وقتی زن و شوهر هستند) و قرض ربوی دادن مسلمان به کافر حربی (نه برعکس) حلال است.[۱۴]
تمدید مهلت بدهی و دَیْن با شرط پرداخت مبلغی بیشتر از قرض (ربای اِمهالی و جاهلی) در بعضی از مصادیق با قرض ربوی مشترک است. از نظر شرعی، شرط به زیاده در قرض یا تمدید مهلت پرداخت آن، ربا و حرام است.
تفاوت ربای قرضی و ربای مُعاملی
در منابع فقهی ربا به دو نوع ربای معاملی و ربای قرضی تقسیم شده است.
اشتراک ربای معاملی و قرضی، در وجود منفعتی افزون بر اصل مال است و تفاوت اصلی این دو در این است که ربای معاملی، در معاوضه و معامله محقق میشود، اما ربای قرضی تنها در عقد قرض یا تمدید مهلت پرداخت بدهی وجود دارد. همچنین شرایط تحقق این دو متفاوت است. ربای معاملی در معاوضه دو شیء و کالای همجنس است که معیار سنجش آنها «وزنکردن» (کالای موزون) یا «پیمانهکردن» باشد اما در ربای قرضی، همجنس بودن یا نوع خاصی از کالا شرط تحقق ربا نیست.[۶]
شرایط تحقق قرض ربوی
در قرض ربوی، برای تحقق ربا، سه شرط وجود دارد: ۱. قرض، ۲. شرط زیاده، ۳. هر نوع زیاده به نفع قرضدهنده یا شخص ثالت (نه قرضدهنده و نه قرضگیرنده).
بنابراین اگر یک یا چند شرط وجود نداشته باشد، ربا نیست. مانند اینکه:
عقد، قرض نباشد. مثلاً سپرده سرمایهگذاری امتیازی باشد و بانک به وکالت از سپردهگذار فعالیتهای اقتصادی شرعی و قانونی انجام دهد و سپردهگذار بهجای سهم سودش، از تسهیلات بانکی بهرهمند شود؛
2. در عقد قرض، شرط هیچ گونه زیادهای نباشد؛
3. قرضگیرنده بدون شرط، اضافهای به قرضدهنده دهد
4. قرضدهنده به امید زیاده نه شرط زیاده، قرض دهد، چه زیادهای به او داده شود یا نشود
5. شرط زیاده، عینی یا حکمی نباشد؛ شرطهایی مثل گرفتن وثیقه یا چک یا معرفی ضامن یا تسویه در مدت معین؛[۱۱]
6. زیاده، به نفع قرضگیرنده شرط شود؛[۱۲]
7. قرضدهنده بپذیرد که مبلغ یا کالای کمتری از مقدار قرض داده را پس بگیرد. مانند نیت خیر او در انجام فعالیت اقتصادی فردی یا عدم امکان نگهداری کالای فاسدشدنی.[۱۳]
همچنین قرض ربوی میان پدر (نه مادر) و فرزند (دختر یا پسر)، زن و شوهر (تا وقتی زن و شوهر هستند) و قرض ربوی دادن مسلمان به کافر حربی (نه برعکس) حلال است.[۱۴]