تحقیق اطلاعات و فناوري ارتباطات و مديريت دانش در ايران

در آغاز انقلاب اسلامي تنها 850000 تلفن ثابت در كل كشور وجود داشت و در سال 1993 اين رقم با افزايش چشمگير به حدود 3597900 خط تلفن ثابت رسيد و از آن زمان اين رشد كماكان ادامه داشته  است و تا سال 1999 در كل كشور در حدود 8400000 خط تلفن ثابت مشغعول به كار مي‌باشد. به عبارت ديگر در طي دو دهة گذشته تلفن ثابت كشور داراي ضريب نفوذي در حدود 34/13 درصد شده است. اين ضريب نفوذ ايران را از لحاظ دارا بودن تلفن ثابت در ردة پنجم جهان قرار مي‌دهد. 

در ضريب نفوذ ذكر شده بالا تلفن همراه موجود در كشور به حساب نيامده است. در اواخر دهة 1980 هيچگونه خدمات تلفن همراه در كشور عرضه نمي‌شد. در ابتدا برخي مناطق آزاد اقتصادي شروع به عرضه خدمات تلفن همراه بنمودند. با شروع سال 2000 بيش از نيم ميليون تلفن همراه در دست مردم قرار دارد و اين شبكه بيش از 230 شهر ايران را پوشش مي‌دهد و در حدود 500 كيلومتر جاده‌‌هاي بين شهري كشور تحت پوشش شبكه ‌ماهواره‌اي قرار دارد. 

كانالهاي مايكرويرو داخل شهري به 303671 كانال ارتقاء يافته است. در حاليكه در سال 1978 اين رقم 17185 كانال بوده است . همچنين تا اواخر سال 1999 تعداد كانالهاي بين‌المللي به تعداد 7937 بالغ گرديده است. اين رقم بدين معناست كه در حدود 2450 شهر ايران به شبكه‌هاي ارتباطي بين‌المللي دسترسي دارند. ضريب نفوذ ارتباطي تنها محدود به مناطق شهري نشده است بلكه در زمان تهيه اين گزارش در حدود 24000 روستاي كشور به شكله مخابرات ملي پيوسته اند رقم افزايش ماهيانه اين رشد در حدود 246 روستا مي‌باشد. 

تعدادي مراكز تحقيقات مخابرات نيز در كشور مشغول فعاليت هستند وظيفه اصلي اين مراكز علاوه بر تاكيد بر موضوع اصلي فعاليت خود، خدمات دهي و پشتيباني مخابرات در ايران مي باشد. براي نمونه مركز تحقيقات مخابرات ايران بطور مداوم به دانشگاهها و محققان كمك‌هاي شاياني ارائه مي‌كند. 

رشد ضريب نفوذ تلفن ثابت به همراه متنوع شدن خدمات مخابراتي بازار اينترنت ايران را تحت تأثير قرار داده است. با اين مركز  ديتا مخابرات مسئول اصلي توسعه شبكه  اينترنت كشور مي‌باشد، سرويس دهنده‌هاي مستقلي نيز در اين زمينه مشغول مي‌باشند. در زمان نگارش اين گزارش، بيش از 90 سرويش دهنده اينترنت در ايران وجود دارد و بسياري از اين ISP ها در دو سال اخير وارد بازار گرديده‌اند. برخي از اين سرويس‌دهنده‌ها همانند IPM و ندارايانه با استفاده از فناوري ماهواره دسترسي مستقل به اينترنت و شبكه‌هاي جهاني ارائه مي‌دهند. با اين حال بسياري از ديگر سرويس دهنده‌ها وابسته به مركز ديتا مخابرات به عنوان backbone اوليه هستند. اين عامل باعث رشد زياد صنعت nascent اينترنت گرديده است. 

اين صنعت اكنون به دليل كمبود نيروي تخصص تحت فشارهاي مضاعف قرار دارد. 

تاكيد استراتژيك كنوني صنعت اطلاع رساني و ارتباطات ايران بر حوزه‌هاي زير مي‌باشد: 

1.توسعه مخابرات

2.تجديد ساختار اطلاعات و داده‌ها 

3.تحول فراساختاري شبكه‌هاي ديتا 

4.تحقيقات 

5.خصوصي سازي 

6.توسعه منابع انساني 

7.حضور در عرصه‌هاي بين‌المللي

علاوه بر آنچه كه به عنوان فعاليت اصلي شركت مخابرات ايران انجام گرفته است پيشرفتهاي ديگري نيز توسط ديگر سازمانها و غيره به وقوع پيوسته است. وزرت علوم تحقيقات و فناوري پروژه شبكه اختصاصي دانشگاهها را تا قبل از پايان سالجاري ميلادي اجرا و آزمايش خواهد نمود. پروتكل استاندارد اينترنت اين شبكه TCP/IP با تركيب اينترنت / اينترانت خواهد بود. با وجود بود. با وجود اينكه كاربران اين شبكه قادر به دسترسي به شبكه اينترنت خواهند بود. با اين حال دانشگاههاي  و مراكز تحقيقاتي مي‌توانند در صورت لزوم از سرويس‌هاي موجود ديگر نيز استفاده كنند.و مسئوليت نگهداري از اين شبكه اختصاصي بر عهده سازمان پژوهشهاي علمي و فني (IROST) مي‌باشد. تمركز IROST بر Backbone ايجاد شده توسط اداره ديتا مخابرات مي‌باشد اما يك Backup ثانويه نيز جهت برطرف نمودن هر گونه نقص پيش‌بيني شده است. علاوه بر شبكه اختصاصي دانشگاهها، شبكه اختصاصي دانشگاهها، شبكه بانكي كشور در حال كاملاً مكانيزه شدن مي‌‌باشد و در همين زمينه يك شبكه ايمن و جداگانه ايجاد گرديده است. اين شبكه تحت مديريت مركز خدمات انفورماتيك بانك مركزي ايران قرار دارد.