دسته: محیط زیست

بمب های شیمیایی 

سال هاست که از پایان جنگ تحمیلی می گذرد اما هنوز که هنوز است بسیاری از مجروحان شیمیایی در میان ما زندگی می کنند و بسیاری دیگر سال ها پیش از جمع ما خارج شدند و به مقام رفیع شهادت رسیده اند . بر اساس آمار به دست آمده امروز حدود صد وبیست هزار مجروح شیمیایی در میان ما زندگی می کنند که حال بسیاری از آنها نیز وخیم است . ما در این نوشته قصد داریم با دیدی زیست شناختی کمی از سختی های زندگی جانبازان شیمیایی را به شما معرفی کنیم . مطمئنا ً ما نمی توانیم همه ی سختی ها و رنجی های را که یک جانباز شیمییایی در راه خدمت به وطنش متحمل شده و میشود به شما معرفی کنیم ولی در این راه همه ی تلاش خود را می کنیم .

این اثر مانند بقییه کار های آدمی خالی از اشکال نمی باشد . اگرشما در این نوشته با اشتباه یا اشکالی روبرو شدید خواشمند است این اشتبا ه را به ما گوشزد فرمایید . 

تاریخچه ی استفاده از عوامل شیمیایی 

به ادعا می توان گفت که قدمت سلاح های شیمیایی به اندازه سلاح ها ی معمولی است ، به طوری که شواهدی مبنی بر استفاده از مواد آتش زا توسط یونانیها (موسوم به آتش یونانی) در سال های ۱۲۰۰ و ۴۲۹ قبل از میلاد مسیح (ع) بدست آمده است. بر طبق همین شواهد « اسپارتها» نیز در جنگهای خود گوگرد و زغال نارس را بر دیوار و حصار دشمن می سوزاندند تا گازهای سمی متصاعد شده وبر دشمن تاثیر نما ید . تاریخ جدید جنگ های شیمیایی از سال ۱۸۹۹ در جنگ انگلیس با بوئرها(مهاجرین هلندی در افریقای جنوبی ) شروع شده که در آن ارتش انگلیس از توپهای حاوی اسید پیکریک استفاده کرد که اثر تهوع زا داشت. 

با این حال استفاده ی گسترده از عوامل شیمیایی در جنگها ، تا جنگ جهانی اول سابقه نداشت است . به هنگام جنگ حهانی اول به دلیل پیشرفت دانش و تکنولوژی لازم برای تهیه ی مواد شیمیایی خطرناک امکان کاربرد آنها به مقدار فروان فراهم گردید . اولین مورد استفاده از گاز های شیمیایی در سطح وسیع در آوریل ۱۹۱۵ توسط قوای آلمانی صورت گرفت در این حمله شش هزار سیلندر حاوی گاز کلر برای مسموم کردن نیرو های طرف مقابل به کار گرفته شد که در نتیجه ی آن پنج هزار نفر از نیروهای متفقین به هلاکت رسیدند .

اگر يكي از ساكنان قبلي كره زمين كه حدود سيصد سال قبل روي آن  زندگي مي كرد، سري به دنياي امروزي ما بزند و تجربه زندگي دوباره روي اين كره خاكي را با شانس و اقبال به دست آورد، اولين شكايتي كه مي كند، از وضع هواي آن است! او فوري خواهد گفت : «خداي من! چه هواي كثيفي كره زمين را دربرگرفته!»

واقعيت هم همين است. هوايي كه تنفس ميكنيم، بيش از هر مورد ديگري نظر انسان را به خود جلب مي كند.

دانشمندان مي گويند، از هنگامي كه انقلاب صنعتي در اروپا آغاز شد و كارخانه هاي بزرگ و كوچك با دودكش هاي بلند و كوتاه، پيرامون شهرها تأسيس شدند، وضع هوا هم بد و بدتر شد. البته در گذشته، انسان از آلودگي و دود برداشت منفي نداشت. براي كارگراني كه از نواحي روستايي در جست و جوي كار به شهرها هجوم مي آوردند، دودكش ها و دود غليظي كه از آن ها به هوا مي رفت، نشانه كار، شغل، زندگي و نان بود. آنان با ديدن اين كارخانه ها و دودكش ها، به اين فكر فرو مي رفتند كه در شهر كار هست و توليد پس بايد در اين كارخانه ها كار كرد و نان به دست آورد. يعني براي آن ها، دودكش نشانة زندگي و نان بود.

اما، امروز ديگر دودكش هاي كارخانه ها نشانه زندگي نيستند. آن ها، از نظر دوستداران محيط زيست، آلوده كننده محيط، محدود كنندة تنفس و بنابراين دشوار كننده زندگي هستند. دوستداران محيط زيست سعي دارند، با كاهش مصرف لوازمي كه كارخانه ها توليد مي كنند، هواي پيرامون محل زندگي خود را پاك نگه دارند. بسياري از طرفداران محيط زيست در مراجع قانونگذاري هم نفوذ كرده اند و قوانيني را تصويب مي كنند كه براساس آنها ، كارخانه ها بايد براي دودكش هاي خود فكري بكنند: يا تولدي خود را طوري سامان دهند كه نيازي به دودكش نباشد، يا بر سر راه دودهاي دودكش ها، فيلتر(صافي) نصب كنند تا قبل از خروج دود از دودكش و وارد شدن به هواي پاك پيرامون كارخانه ها،‌مواد مضر آن ها را همين فيلتر بگيرند. كار طرفداران محيط زيست در مبارزه با دود و دودكش تا آن جا پيش رفته است كه حتي براي جلوگيري از احداث يك كارخانة جديد، گاهي در محل احداث مي خوابند، با پليس درگير مي شوند و بالاخره هم، حرف خود را به كرسي مي نشانند.

آلودگی هوا تأثیرات بسیار مخربی بر زندگی گونه‌های مختلف حیات در روی زمین دارد و به نوعی زندگی آنان را مورد تهدید قرار می‌دهد. در این مبحث اثرات مخرب آلودگی بر درختان ، جنگلها ، غلات ، انسانها و مواد مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از معضلات تمدنهای پیشرفته آلودگی هوا است. این امر همواره به عنوان یک مشکل اساسی در سر راه زندگی انسان مورد توجه ‌اندیشمندان و دانشمندان علوم محیط زیست بوده‌ است. آلودگی هوا تأثیرات بسیار مخربی بر زندگی گونه‌های مختلف حیات در روی زمین دارد و به نوعی زندگی آنان را مورد تهدید قرار می‌دهد. این مقاله نگاه کوتاهی بر این تأثیرات ویرانگر دارد. 

تاثیر بر درختان 

گیاهانی که در معرض هوای حاوی دی ‌اکسید گوگرد هستند، به شدت صدمه می‌بینند. ازن و دی‌اکسید نیتروژن نیز بر آنها تأثیر می‌گذارند. آلودگی هوا ، درختان را ضعیف می‌سازد و از مقاومت آنها در مقابل تنشهای طبیعی می‌کاهد. افزایش آلودگی ، ابتدا درختان را ضعیف می‌سازد و در مقدار مواد مغذی ، اختلال پدید می‌آورد و عمل جذب سبزینه‌ای کاهش می‌یابد. آلودگی هوا باعث بارش بارانهای اسیدی می‌شود و جذب مواد مغذی همراه با اسید ، بویژه وقتی که غلظت ازن زیاد باشد، شدیدتر صورت می‌گیرد. خطر غیر مستقیم اسید از راه خاک ، بیشتر از اثر مستقیم آن از طریق هواست. زیرا :

اولا ، رسوبات اسیدی ممکن است سبب نشت و خروج مواد مغذی قابل ملاحظه‌ای از داخل خاک شود و یون هیدروژن را جانشین مواد غذایی سازد و pH خاک را اسیدی کند. رشد درختان در چنین خاکی از عدم تعادل مواد مغذی متأثر می‌شود و سرانجام ، این وضع منجر به نابودی گیاه می‌شود. ثانیا ، مقادیر زیاد رسوب اسیدی در خاک ، آلومینیوم را از کانیهای خاک آزاد می‌کند. یون آزاد شده‌ آلومینیوم به ریشه ظریف و نازک درختان آسیب می‌رساند و جذب کلسیم و منیزیم متوقف می‌شود. 

دفع مواد زائد خطرناك مايع يكي از مباحث جدي و عمدة دانش و تكنولوژي محيط زيست مي‌باشد. و اين دفع مي‌بايست بر شالودة قوانين و راهكارهاي مهندسي و استانداردهاي دقيق و روشن مبتني باشد. از اين رو قبل از دفع اين مواد بررسي رو شماي مختلف دفع با توجه به شرايط محلي و موقعيتهاي مكاني و اقليمي و شرايط اقتصادي براي انتخاب يك روش مناسب و بهينه جهت دفع حائز اهميت مي‌باشد. 

در اين تحقيق پس از شناسايي و طبقه‌بندي پسابهاي خطرناك مايع اثراث زيست محيطي آنها و همچنين قوانين و استانداردهاي بين‌المللي به طور اجمالي بررسي شد. و پس روشهاي مختلف دفع پسابهاي خطرناك مايع تشريح گر ديد و از ميان روشهاي مختلف دفع اين موارد، لاگونهاي تبخيري به عنوان يكي از راهكارهاي مهندسي و فني دفع اين مواد با توجه به شرايط آب و هوايي و اقتصادي ايران مورد بررسي‌هاي فني و اقتصادي قرار گرفت و در آخر سيستم تبخيري فوق با توجه به آمار بارش و تبخير شهر اصفهان و فاضلاب فرض شدة ورودي 14300 متر مكعب در سال، طي دورة 10 ساله طراحي و مدل‌سازي كامپيوتري گشت و نتايج بدست آمده از مدل كامپيوتري حوضچة تبخيري با ابعاد 60×120 متر و عمق 5/2 متر با شيب 2 به 1 بود كه لاگون طرح شده پس از چك شدن حداكثر عمق فاضلاب در طول بهره‌برداري 10 ساله برابر 81/1 متر بود كه اين رقم بيانگر  طراحي مناسب و بهينه حوضچه با توجه به شرائط جوي و داده‌هاي مفرض مي‌باشد و در آخر سه سيستم لايه‌بندي جهت نفوذ ناپذير ساختن حوضچه‌ها معرفي گرديد كه با توجه به برآورد هزينه و نوع زائدات خطرناك دفع شده در حوضها بهترين گرينه جهت دفع سپابهاي بسيار خطرناك صنايع سيستم لايه بيندي ژئوسنتتيكي همراه با بتن مسلح پيشنهاد گشت كه هزينه نصب و تهية و آزمايشان هر متر مربع آن با توجه به فهرست‌هاي انبيه سازمان مديريت و برنامه‌ريز كشور در سال 1383 و مذاكرات با شركتهاي سازند، 142950 ريال برآورد شد. 

آلودگي محيط زيست يكي از بزرگترين، يا حتي بزرگترين و حادترين معضل جهان امروز است. آسيب‌هاي بي‌شمار ناشي از آلاينده‌هاي گوناگون بر سلامتي انسان،‌ زيست بوم‌ها و انواع موجودات زنده، توجه دانشمندان و محققان نقاط مختلف دنيا را به خود جلب نموده است. اهميت اين موضع به حدي است كه اين دهه را دهة محيط زيست نامگذاري كرده‌اند تا تأكيد بيشتري بر جدي بودن مساله آلودگي محيط زيست و لزوم توجه به آن و يافتن راهكارهايي جهت جلوگيري از افزايش آن باشد. 

در سال 1803، مالتوس،‌ بزرگترين معضل بشريت را كمبود مواد غذايي دانست و هشدار داد كه با توجه به روند فزايندة افزايش جمعيت كره زمين، به زودي به جايي خواهيم رسيد كه غذاي كافي براي تغذيه همه انسانهاي ساكن اين كره وجود نخواهد داشت. امروز شاهديم كه طبق گزارش‌هاي سازمان ملل، 800 ميليون گرسنه در جهان وجود دارند كه قادر به بدست آوردن غذاي مورد نياز خود نيستند. بعد از مالتوس، عده‌اي ديگر كه خود را نئومالتوسيان ناميدند، آلودگي محيط زيست را معضلي بزرگتر و حادتر از مساله كمبود مواد غذايي دانستند،‌ و متاسفانه، اخبار تكان‌ دهنده‌اي كه در اين زمينه بدست مي‌آيد اثبات كنندة‌ اين حقيقت تلخ است برخي از اخبار و آمارهاي ارائة‌ شده از سوي سازمان‌هاي معتبر جهاني را از نظر مي‌گذرانيم: 

در شهرهاي بزرگ جهان، روزانه صدها نفر جان خود را در اثر آلودگي هوا از دست مي‌دهند. پژوهش‌هايي كه در 15 شهر بزرگ اروپا انجام شده است نشان مي‌دهد كه آلودگي هوا در شهر ليون فرانسه سبب مرگ زودرس 30 تا 50 نفر در روز مي‌شود و در پاريس، 260 تا 350 نفر هر روز بر اثر بيماريهاي قلب و عروق ناشي از آلودگي هوا مي‌ميرند. محققان دانشگاه‌ هارواد دريافته‌اند كه ميزان مرگ و مير در شهرهايي كه بيش از استانداردهاي مجاز با آلودگي هوا مواهند حدود 20 درصد بيشتر از شهرهاي داراي هواي غيرآلوده است و ميزان بيمارهاي قلبي در شهرهاي صنعتي، بيش از 30 درصد بيشتر از ساير شهرهاست. 

گزارشي از صدوق محيط زيست بانك جهاني حاكي است كه سالانه 800 هزار نفر در جهان بر اثر بيماريهاي تنفسي،‌ قلبي و ساير بيماريهاي ناشي از آلودگي هوا جان خود را از دست مي‌دهند. 

زباله به مواد زايد جامدي گفته مي شود كه عمدتاً به واسطه فعاليت انسان در بخش‌هاي كشاورزي، صنعتي و شهري توليد مي شوند.

انسان انواع مواد را با سختي از طبيعت به دست مي آورد و به آساني تبديل به زباله كرده و به طبيعت باز مي گرداند. در گذشته زباله ها در دوري تكويني ايجاد و تبديل مي‌شدند؛ اما امروزه ديگر امكان چنين دوري وجود ندارد، زيرا ميزان زباله ها بيش از آن است كه تجزيه و تبديل آنها در يك دوره زماني مناسب ممكن باشد.

در يك زيست بوم بكر و دست نخورده، مواد قابل تجزيه زباله ها به وسيله باكتري‌ها تجزيه شده مجدداً توسط موجودات و گياهان مورد استفاده قرار مي گيرند. يك اجتماع پر جمعيت انساني به اندازه اي زباله توليد مي كند كه تجزيه طبيعي آنها در محيط غير ممكن است. بعضي از زباله ها نيز اصولاً در طبيعت غير قابل تجزيه هستند. بنابراين، افزايش زباله ها به مقدار زياد باعث آلودگي زمين، هوا و آب مي شود.

انباشت زباله ها موجب زشتي محيط نيز مي شود و همچنين توليد بوهاي نامطبوع از مواد آلي موجود در زباله ها در اثر نشو و نماي موجودات بيماري زاي ذره بيني از مشكلات ديگري هستند كه توسط زباله ها به وجود مي آيند. گفتني است كه گردآوري زباله ها در فضاي آزاد و سوزاندن آنها باعث تخريب محيط زيست مي‌شود.

يكي از راه هاي پيشگيري از خطرات زباله در محيط زندگي، دفن بهداشتي آن است. در انتخاب محل دفن زباله بايد شرايطي را در نظر گرفت كه عبارتند از: پستي و بلندي، موقعيت سطح آبهاي زيرزميني، مقدار بارندگي، نوع خاك و سنگ و موقعيت منطقه دفن زباله در ارتباط با شبكه جريان آبهاي سطحي و زيرزميني. بهترين محل براي دفن زباله مناطق خشك است، زيرا در اين گونه مكان ها شيرابه اندكي به وجود مي آيد و شرايط دفن نسبتاً ايمن است.

قورباغه معمولی اروپایی

این قورباغه بعد از یک سلسله

مراحل تکمیلی که در حدود 16 

هفته طول می کشد به 

شکل کامل (بالغ) در می آید. 

وزغهای در حال جفت گیری

نحوه بغل کردن برای جفت گیری که به نام اتصال 

معروف است، به این شکل است که نر در سمت 

راست قرار می گیرد تا بتواند 

تخمها را بارور کند . این حالت

ممکن است چند روز طول بکشد. 

رایج ترین دوزیستان جهان قورباغه ها و وزغها هستند. نوع بالغ قورباغه ها عموماَ بدون دم و چمباته زده هستند ، آنها پاهای بلند عقب برای پریدن و زبان بلند چسبناک برای گرفتن طعمه ، دارند . معمولاَ قورباغه ها بدن نرم و مرطوب دارند و در نزدیکی آبها زندگی می کنند . وزغها پوست خشک و زگیل مانند دارند و عمدتاَ روی خشکی زندگی می کنند. 

مهمترين روش‌هاي تعيين درجه‌ي آلودگي فاضلاب عبارتند از: 

الف- تعيين مقدار بي- او – دي  (BOD)   – چنانكه پيش از اين اشاره شد از جمله‌ي موجودات زنده در فاضلاب دو گروه باكتري هستند كه به تصفيه‌ي فاضلاب كمك مي نمايند. 

گروه نخست باكتري‌ها هوازي  مي‌باشند كه اكسيژن محلول در فاضلاب را جذب كرده، مواد آلي را يا بصورت تغذيه و يا بوسيله‌ي ترشح دياستازهايي اكسيد نموده و به تركيبات پايدار معدني تبديل مي نمايند. در اين فعل و انفعال گاز اكسيژن مصرف شده، گاز   توليد و شمار باكتري‌ها افزيش مي‌يابند.

گروه دوم باكتري هاي بي هوازي   هستند كه اكسيژن مورد نياز خود را از تجزيه‌ي نمك‌هاي موجود در فاضلاب بدست آورده، يعني آنها را احيا مي‌كنند. كار اين باكتري‌ها توام با ايجاد گازهائي مانند اسيد سولفيدريك (هيدروژن سولفوره)‌و متان بوده و از اين رو اين فرايند همراه با تعفن و بوئي ناخوشايند مي‌باشئ. 

تعيين (بي- او – دي) عبارتست از تعيين مقدار اكسيژن لازم كه بايد به فاضلاب داده شود تا باكتري‌هاي هوازي مواد آلي موجود در فاضلاب را اكسيد نموده و به موادي پايدار نظير نمك‌هاي معدني تبديل سازد. بنابراين مقدار BOD فاضلاب در زمانهاي مختلف تغيير مي كنند. اين تغييرات نه تنها به غلظت مواد آلي فاضلاب بلكه به ميزان لعايت باكتري‌ها ، درجه‌ي گرما و شدت درهمي (توربولانت) فاضلاب نيز بستگي دارد. 

ترانستوكيتريدها ميكروهترومتروف‌هاي آبزي  رايجي هستند كه از نظر طبقاتي در گروه جلبكهاي هتروكونتاقرار مي‌گيرند.

تحقيقات اخير نشان داده‌اند كه تعدادي از نژادهاي تراستوكيتريدها را مي‌توان كشت كرد و بدين ترتيب به زيست توده‌‌هاي فراواني دست يافت كه داراي مقادير زيادي چربي و اسيدهاي چرب اشباع نشده‌   مي‌باشند.

شواهد نشان مي‌دهند كه بازده سلولي و توليد pufa توسط نژادهاي ترانستوكيتريدها با تركيب پارامترهاي فيزيكي و شيميايي كشت مي‌توانند متغير هستند. در حال حاضر ميكروجلبكهاي فتوتروفيك كشت شده روغن‌هاي ماهي منابع اصلي تجاري pufa هستند. كاهش ممكن ذخاير تجاري ماهي و تكنولوژي نسبتاً پيچيده كه براي توليد تجاري ميكروجلبك‌ها نياز هستند تحقيق در مورد منابع ممكن pufa را الزامي ساخته است. كشت تراستوكيتريدها و ديگر ميكرودهتروتروف‌هاي توليد كننده Pufa را الزامي ساخته است. كشت تراستوكيتريدها و ديگر ميكرو هتروتروف‌هاي توليد كنندة‌ Pufa يك جنس را ملي بوده است. 

در حقيقت چندين محصول مبناي تراستوكيتريدي اكنون در بازار وجود دارد و تحقيقات در مورد كاربردهاي بيشتر هنوز در حال انجام است.

بسياري از روغن‌هاي ماهي و ميكروجلبكي كه اكنون در دسترس هستند ساختارهاي نسبتاً پيچيده Pufa دارند و اين باعث افزايش هزينة‌ تهيه روعن هاي Pufa با درجة‌ خلوص بالا مي‌گردد. برعكس، تعدادي از تراستوكيتريدها كه تاكنون بررسي شد‌ه اند. استفاده از روغن‌هاي مشتق شده از تراستوكيتيريدها بتوانند در مقادير كافي و با هزينه مناسب رشد كنند استفاده از روغن‌هاي مشتق شده از تراستوكيتريدها مي‌تواند هزينة‌ بالاي موجود را بار توليد روغن‌هاي ميكروبي با درجة‌ خلوص بالا كاهش دهد.

هرچه كه بيشتر وجه فوايد مواد غذايي و بهداشتي Pufa پي مي‌بريم تقاضا براي توليدات غني از Pufa افزايش مي‌يابد. نتايج تاكنون نشان داده‌آند كه تراستوكيتريدها مي‌تواننند يك بخش مهمي را در عرضة‌چنين توليداتي ايفا كنند.