برچسب: تحقیق راجع به سبك معماري

بناهاي دوره سلجوقي 

بناهاي تاريخي زمان سلجوقيان كه تاكنون به جاي مانده اغلب جنبه مذهبي دارند و از آثار موجود اين دوره چنين استنباط مي‌شود كه سلجوقيان ساختن مساجد، مدارس و مقبره‌ها را بر ديگر بناها ترجيح داده‌اند. زيرا از بناي خاكها، خانه‌ها، و ديگر آثار معماري اين دوره اطلاع زيادي در دست نيست. تنها در سالهاي اخير در اثر كاوشهاي علمي كه در بعضي از نواحي ايران به عمل آمده چند نمونه از اين نوع معماري سلجوقي كشف شده است كه از بقاياي مختصر آن مي‌توان تصويري از اين نوع معماري در ذهن ايجاد كرد. با نگرشي كوتاه به آثار معماري اين دوره ايران، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه كوشش سلجوقيان بيشتر در به وجود آوردن بناي ساختمانهاي از نوع مسجد متمركز گرديده است و براي رسيدن به اين هدف با استفاده از عناصر معماري ساساني (گنبد، ايوان، حياط) و اسلوب ساختمانهاي طاقدار و ديگر روشهاي مختلف توانسته‌اند خاصيت و كيفيت دقيقي به معماري اين دوره ايران ببخشند و در نتيجه معماري شكل مشخص ايراني به خود گرفته، طرح حياط چهار ايواني با رواقهاي اطراف آن اساس معماري سلجوقيان را در بناهاي مذهبي و غيرمذهبي تشكيل داده است.

الف) بناهاي مذهبي 

1- مساجد

در نيمه دوم قرن پنجم هجري، هنر معماري ايران به درجه كمال و شكوفايي خود رسيد و صفات خاص اين دوره با قدرت سياسي و شور مذهبي آن در معماري و بناي مساجد كه در‌انگيزترين آثار معماري اسلامي به شمار مي‌رود تجلي يافت، و معماران زمان سلجوقي با استفاده از فرمهاي زمان ساساني و مهارت در به كار بردن آنها به عوامل و عناصري كه بتوان با آن مساجد بزرگ را بنا كرد دست يافتند، و سبك معماري چهار ايواني در بناهاي مذهبي، بخصوص در مساجد اين زمان متداول شد و بيشتر ابنيه ايران بر محور معماري چهارايواني ساخته شدند. اين سبك معماري نه تنها در ايران بلكه در بيشتر سرزمينهاي اسلامي تحت سلطه سلجوقيان رواج يافت و، در نتيجه، مساجد بزرگي با اين طرز معماري در كشورهاي اسلامي ساخته شد. با يك نظر اجمالي به مساجد مهم ايران كه بعد از دوره سلجوقيان احداث شده است، بخوبي مي‌توان ديد كه طرح مزبور تا چه اندازه سرمشق و نمونه عمومي مساجد در ادوار بعدي گرديده است، به طوري كه هم اكنون نيز پيروي از شيوه مزبور ادامه دارد. با در نظر گرفتن اينكه ادامه اين شيوه معماري، بعد از دوره سلجوقيان بيانگر همان ويژگي معماري ايران است كه از تداوم بي‌نظيري برخوردار مي‌باشد. مي‌توان گفت معماري ايران در سير تحولي خود در هر دوره، از تجارب گذشتگان سود جسته و با تكامل آن توانسته است آثار با ارزشي خلق كند كه امروزه مايه مباهات ما ايرانيان است. نقشه و طرح كلي مساجد، در شكل كامل خود، در اين دوره داراي خصوصيات ذيل است:

معماري در كليساها 

كليساي سان فرانسيكو يك بازسازي ساختار گوتيك كه مانند سانت آندن به گونه اي  بود كه سر در برخوردار از طاق پيروزي روحي را در خود داشت. و متأسفانه اين بنا ناتمام باقي مانده است.

سانت آندن يك ساختمان بسيار ديناميك مي باشد. سر در پيروزي آن از كنتراست هاي شديدي برخوردار است. پيش آمدگي و نود نظم نيمستون ها وجود دارد كه عناصر معماري را نشان مي دهد اما ضرروتاً غير عملياتي مي باشند، بسيار كم عمق مي باشد. اين  است و بتاين با ارگ زياد تو رفته كه باعث فراهم شدن رواق بزرگ جلو در اصلي مي شود. اندازه اين درك در نماي مستقيم در دو روزنه مربع شكل در بالا مي باشد كه اطراف آن را شكل داده است. نور و سايه تأثير بسيار زيادي روي سطوح ساختمان دارد و اين بخاطر كم عمق بودن mouldings و عمق هشتي آن مي‌باشد. در قسمت داخلي را آلبرتي با  و راهروها سنتي را قرار داده بود.

در عوض پيشرفت آهسته و ماهرانه اي از ارگ هاي بلند متفاوت و دروازه هاي مربع شكل كوتاه و تكرار نقش و نگار طاق پيروزي سر در وجود دارد.

سانت آندن، مانتآا، سردر، عكس رز

فرود اينگه هلند

دو تا از بهترين ساختمان هاي مشهور آلبرتي در فلورنس بالا زو و روسلي و در ماريا نووالا مي باشند. آلبرتي براي كاخ ترتيب هاي كلاسيك ستون ها را در سردر روسه سطح بكار برده است كه مربوط به سال 51-1446 مي‌باشند. در سانتا ماريا نوولا او مأموريت داشت تا اكوراسيون سرور را تمام كند. او حراج را در سال 1456 كامل كرده كار تا سال 1470 تمام نشد

سردر سانتاماريا نووالا، سال 70-1456 را نشان مي دهد.

قبل از اينكه به مصرفي و بررسي بناهاي مورد بحث بپردازيم، لازم است كه تعدادي از كلمات به كار رفته در متن را مصرفي و معاني و مفاهيم و مورد امتهايي كه از نظر ما به يا كلمات تعلق مي گيرد را بيان كنيم.

سرا: به بنايي گفته مي شود كه حياط در ميانه دارد و دور تا دور حياط را حجره هايي در يك يا دو طبقه فرا گرفته اند. 

تيمچه: اين فضا به عوض حياط، فضايي مسقف دارد كه دور تا دور آن حجره ها در يك يا دو طبقه قرار دارند. سقف اغلب تيچه ها پر كار است و نورگيرهايي دارد. 

بازانداز: محلي كه در آن اجناس تخليه و بارگيري مي شوند. 

دالان: فضاي ممتد مسقف كه ارتباط بين بناهايي مثل سرا و تيمچه را با راستة بازار يا بقيه قسمتها فراهم مي سازد. 

بازشوي چوبي : در و پنجره اي كه با چوب ساخته و تزئين شده است و مي تواند با لولا جابه جا شود يا به كل برداشته شده، كنار گذاشته شود. 

در بررسي موارد خاص هر جا معاني و مفاهيم جدا از بحثهاي معمارانه دريافت كرديم از علامت (*) در مصرفي آن استفاده كرديم، اغلب اين دريافتها دروني بوده و بحثي دربارة آن صورت نگرفته و فقط در جهت بيان تأثيرات فضايي بر روح و روانمان بازگو شده است. 

تركيب بندي كلي فضاها:

به طور كلي مي توان گفت سرا، با مطرح ترين واحد تشكيل دهنده و خود يعني حياط، هيت گرفته و در اطراف حياط، واحدهاي تجاري شروع به شكل گيري و فعاليت كرده اند. اين واحدها از كوچكترين خود، يعني حجره گرفته تا حياطهاي كوچكي كه مصرفي شدند همه رو به مركز مجموعه يعني حياط دارند. 

اين ارتباطيا كاملاً مستقيم است با مثل حجره هاي داخل حيا. 

و يا غير مستقيم؛ مثل حجره هاي دالانها و حياط هاي كوچك كه توسط دالانها به سم حياط كشيده شده اند. 

در هر صورت تركيب بندي كل فضا به وحدت و يكپارچگي و از همه مهمتر ارتباط در مركز سرا يعني حياط مي انجامد. 

با وجود اين همه در ارتباط تيمچة پوستي گلشن استقلال هر كدام از واحدها، خصوصاً تيمچه به خوبي حفظ شده است. اين ارتباط شديد در بطن هنجارهاي بازار و تعاريف تيمچه و سرا نهفته باشد. اما آنچه از ظاهر پيداست دو واحد تجاري مستقل است كه حتي در نگاه اول نمي توان فهميد تا چه حد از حيث معماري درهم فرو رفته اند. 

در تركيب كلي تر، يعني اتصال و ارتباط تيمچه و سرا با راستة اصلي بازار هم اين دو واحد مانند شاخ و برگ درخت به تنه اصلي متصل هستند و از سژيان و جنبش راسته بازار تغذيه مي كنند.