معارف اسلامی

تحقیق معرفی کامل و شناخت امامان شیعه

دانلود تحقیق با موضوع معرفی کامل و شناخت امامان شیعه،
در قالب word و در 125 صفحه، قابل ویرایش.

بخشی از متن تحقیق:

مقدمه
نام: محمد
كنيه: ابو جعفر ثانى
القاب: تقى، جواد، مرتضى منتجب، مختار، قانع و عالِم
منصب: معصوم يازدهم و امام نهم شيعيان
تاريخ ولادت: نوزدهم ماه مبارك رمضان سال 195 هجرى
همچنين
هفدهم و پانزدهم ماه رمضان نيز نقل شده است؛ اما مشهور بين شيعيان، دهم
رجب سال 195 هجرى مى‏باشد. در دعاى ناحيه مقدسه نيز آمده است: «اللَّهُمَّ
اِنّى‏ اَسْئَلُكَ بِالْمَوْلُودَيْنِ فى‏ رَجَبٍ، مُحَمَّدِ بْنِ عَلىٍّ
الثَّانى وَابْنِهِ عَلىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ المُنْتَجَبِ»(1)
محل تولد: مدينه مشرفه، در سرزمين حجاز (عربستان سعودى كنونى)
نسب پدرى: امام رضا، على بن موسى بن جعفر بن محمدبن على بن حسين بن على بن ابى‏طالب(ع)
نام مادر: سبيكه، يا سكينه مرسيه و يا درّه كه حضرت رضا(ع) او را خيزران ناميد
وى از اهالى «نوبه» و از خاندان ماريه قبطيه، مادر ابراهيم، پسر پيامبر اكرم (ص) و از زنان بزرگوار زمان خويش بود.
مدت امامت: از زمان شهادت امام رضا (ع)، در آخر ماه صفر سال 203 هجرى تا ذى قعده سال 220 هجرى، به مدت شانزده سال و نه ماه
تاريخ
و سبب شهادت: آخر ذى قعده سال 220 هجرى، در سن 25 سالگى، به وسيله زهرى كه
همسرش، ام الفضل، دختر مأمون به تحريك برادرش، جعفر بن مأمون و عمويش،
معتصم عباسى، به آن حضرت خورانيد
محل دفن: مقابر قريش بغداد، در جوار قبر شريف جدش، امام موسى كاظم(ع) كه هم اكنون به كاظمين معروف است
همسران: 1. سمانه مغربيه. 2. ام الفضل، دختر مأمون. 3. زنى از خاندان عمّار ياسر.
فرزندان:
1. ابوالحسن امام على النّقى (ع). 2. ابو احمد موسى مبرقع. 3. ابو احمد
حسين. 4. ابو موسى عمران. 5. فاطمه. 6. خديجه. 7. ام كلثوم. 8. حكيمه.
همچنين گفته شده كه زينب، ام محمد، ميمونه و امامه نيز از فرزندان آن حضرت بوده‏اند.

اصحاب
ابو جعفر، احمد بن محمد بن ابى نصر، معروف به بزنطى كوفى.1
ابومحمد، فضل بن شاذان بن خليل ازدى نيشابورى.2
ابو تمّام، حبيب بن اوس طايى.3
ابوالحسن، على بن مهزيار اهوازى.4
5.ابو احمد، محمد بن ابى عمير
محمد بن سنان زاهرى.6
على بن عاصم كوفى.7
على بن جعفر الصادق (ع).8
اسماعيل بن موسى كاظم (ع).9
ابراهيم بن محمد همدانى.10
اصحاب
و ياران امام جواد(ع) بيش از تعدادى است كه در اين جا به آنان اشاره شد.
در برخى منابع اسلامى نام بيش از 270 نفر به عنوان اصحاب آن حضرت آورده شده
است

زمامداران معاصر
)1. مأمون (218-196 ق
)2.
معتصم (227-218 ق. پس از شهادت امام رضا (ع) مأمون با امام محمدتقى (ع)
رفتار نيكويى را در پيش گرفت و دخترش، ام الفضل را به عقد آن حضرت درآورد و
آن حضرت را بر همه اطرافيان خويش اعم از عباسيان و علويان ترجيح وبرترى
داد؛ اما معتصم عباسى با اين كه در ظاهر با آن حضرت، با اكرام و اعزاز
رفتار مى‏كرد، ولى در واقع دشمنى آن حضرت و آل على (ع) را در سينه داشت و
در صدد تحقير و نابودى آنان بر مى‏آمد.

قال امام محمد تقى عليه السلام
تَوَسَّدِ
الصَّبْرَ وَ أَعْتَنِقِ الْفَقْرَ وَ ارْفَضِ الشَّهَواتِ وَ خالِفِ
الْهَوى وَ اعْلَمْ أَنَّكَ لَنْ تَخْلُوَ مِنْ عَيْنِ اللّهِ فَانْظُرْ
كَيْفَ تَكُون
صبر را بالش كن، و فقر را در آغوش گير، و شهوات را ترك
كن، و با هواى نفس مخالفت كن و بدان كه از ديده خدا پنهان نيستى، پس بنگر
كه چگونه اى

ابوجعفر
محمد بن علي نهمين امام از امامان دوازده گانه شيعيان و يازدهمين معصوم از
چهارده معصوم است. مشهورترين لقبهاي آن حضرت جواد (بخشنده) و تقي
(پرهيزگار) است. پدرش امام رضا (ع) و مادرش سبيكه يا ريحانه يا دره از مردم
نوبي (شمال سودان) است. در سال 195 هـ.ق در مدينه به دنيا آمد و در سال
220 هـ.ق در بغداد وفات يافت. مرقد آن حضرت در كاظمين كنار مرقد امام موسي
كاظم (ع) قرار دارد …

دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق معرفی کامل و شناخت امامان شیعه”

معارف اسلامی

تحقیق تاثیر قرآن در حقوق خالق و مخلوق

دانلود تحقیق با موضوع تاثیر قرآن در حقوق خالق و مخلوق،
در قالب word و در 71 صفحه، قابل ویرایش.

بخشی از متن تحقیق:

– پيشگفتار :
در
صورتيكه عقايد، اعمال و قوآنين خويش را به آيات روشن و محكم قرآن منطبق
نمائيم علاوه بر آنكه موجبات رستگاري اخروي خود را مهيا مي كنيم دامنه
عدالت، آزادي، رفاه، امنيت و ساير نيكويي ها را در دنيا گسترش خواهيم داد:
بعضي
قول و حديث ها حق را به باطل پوشانده و شرك و خرافه را به توحيد و يگانه
پرستي آميخته و تفرقه و فساد را افزايش داده اند و به بيان قرآن كه مي
فرمايد: « … لِمَ تَلْبِسونَ الْحَقَّ بِالباطلِ … چرا حق را به باطل
مي
پوشآنيد …( 71 آل عمرآن) وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ
الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ… – و از
مردمان كساني( هستند كه) بدون دانش، خريدار رواياتي بيهوده اند تا( خود و
ديگران را) از راه خدا گم نمايند …
«6 لقمان)» برخي از ما انسان ها
ندانسته به تعدادي از احاديث نادرست گرايش پيدا كرده و بعضي از اعتقادات و
اعمال خود را بر اساس آن ها شكل داده ايم ، در حاليكه طبق بعضي بررسي ها و
به تصريح آياتي كه نمونه هايي از آن ها ذيلاً بيان مي شود قرآن كريم بهترين
حديث، كتاب هدايت خدا، نور، قانوني كامل و نعمتي تمام، فرقان و ميزان سنجش
حق و باطل، رحمت و بيان كننده همه حقايق مورد نياز براي هدايت و كمال و
رستگاري بشر ميباشد، و حضرت محمد(ص) نيز رسول خدا و ابلاغ كننده قرآن، امام
و رحمت و در متابعت از قرآن و درعمل به دستورات آن سرمشقي نيكو براي
جهانيان بوده ، آن حضرت و ساير انسان ها مخصوصاً مسلمانان به تمسك به قرآن و
اجراي دستورات آن موظف گرديده و از تفرقه و داشتن عقيده و عمل خلاف قرآن
ممنوع شده اند.
البته بعضي روايات داراي مفاهيمي حكيمانه، پندآموز و در
جهت تبيين و تفسير مطالب مندرج در كتاب هاي الهي مي باشند، ولي آنچه مسلم
است، آنستكه ما انسان ها با شنيدن يا ديدن چيزي نمي توآني تمام قسمت ها و
جوانب آن را به ذهن خود بسپاريم و بازگو كنندگان حديث و خبر به فرض اين كه
راستگو و
بي غرض بوده باشند، هر يك از آنان برداشت و نظر خود را بيان
كرده اند و معمولاً كمبود اطلاع و اشتباه و فراموشي موجب تغييري موثر در
عبارات و مفاهيم حديث و خبر مي باشد و علاوه بر تغيير غير عمد اكثر عبارات و
مفاهيم روايات، چون در طول تاريخ حديث، رواياتي نيز تسط افراد بي تقوا،
جعل و تحريف گرديده و بسياري از آن ها و خيلي از احاديثي كه بغير عمد تغيير
يافته است به رسولان و اولياء دين خدا استناد و نسبت داده شده و در اثر
اغواگري ها، كم تقوايي، جعل و تغيير روايات و به سبب وجود روياهاي شيطاني
كه تاييد كننده عقايد باطلند، خيلي از آثار رسالت انبياء خدا از ميان رفته و
ايمان واعمال اكثر افراد خداپرست به شرك و خرافه پرستي گرائيده است. لذا
مي بايد بيش از پيش به قرآن اهميت و بها بدهيم و با مطالعه دقيق و مداوم
آن، به زبان و مفاهيم اين كتاب عظيم آشنا و مانوس شويم و در مقام تفسير هر
آيه آن، بدون پيش داوري و حب و بغض، ضمن در نظر داشتن اهداف كلي نزول قرآن
به توضيحات و اشاراتي كه در ساير آيه هاي قرآن و با جمع بندي كليه آيه هاي
مربوط به موضوع آيه مورد نظر، تفسير آن آيه را مشخص نمائيم و نه تنها نظر
خود يا بعضي روايات مورد نظر خود را به قرآن تحميل نكنيم، بلكه به وسيله
قرآن اعتبار و ارزش روايت ها را بسنجيم و رواياتي كه با آيات محكم قرآن هم
خواني و هماهنگي ندارند به كنار بگذاريم و بيشترين جهاد و تلاش ما بر آن
باشد كه با افزايش دانش و بهره گيري هر چه بهتر از خرد خويش همه اعتقادات و
اعمال خود را قرآني نمائيم، تا با متابعت از خشنودي خداوند مهربان در دنيا
و آخرت سعادتمند و رستگار باشيم.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
1- پيشگفتار
1/1- قرآن از هر حديثي بهتر است
2/1 – قرآن كتاب هدايت خداوند است
3/1- قرآن نور است
4/1- قرآن قانوني كامل و نعمتي تمام است
5/1- قرآن فرقان و جداكننده حق از باطل است
6/1- قرآن ميزان سنجش حق و باطل است
7/1- قرآن رحمت و بيان كننده همه حقايق مورد نياز براي هدايت و رستگاري است
8/1- حضرت محمد(ص) رسول خداوند براي همه مردم است
9/1- حضرت محمد(ص) ابلاغ كننده قرآن است
10/1- حضرت محمد(ص) امام و رحمت براي جهانيان است
11/1- حضرت محمد(ص)مكلف به متابعت از قرآن بوده است
12/1- حضرت محمد(ص) طبق احكام قرآن قضاوت و رفتار مينموده است
13/1- رسول خداوند امام و سرمشقي نيكو است
14/1- همه ما بايد قرآن را وسيله اتحاد خود با يكديگر قرار بدهيم
15/1- حضرت محمد و ساير افراد به تمسك به قرآن موظف گرديده آند
16/1- در اثر اغواگريها، ايمان و اعمال اكثر افراد خداپرست به شرك گرائيده
17/1- قرآن مي بايد بطور مداوم مورد مطالعه قرار گيرد
18/1- خداوند براي آشنايي و عمل به قرآن، فراگيري اين كتاب عظيم را آسان نموده
19/1- بايد براي افزايش دانش و بهره گيري از خرد خويش تلاش كنيم
20/1- با متابعت از هدايت خداوند رستگار باشيم
2- مقدمه
الف/2- قرآن باطل كننده اتهامات مطروحه عليه اسلام است
ب/ 2- لزوم اصلاح قوآنين پيشي گيرنده از قرآن
3- جرائمي كه مجازات دنيائي آنها در قرآن مشخص شده
1/3- كيفر قرآني زنا و لواط
2/3- اعلام مجازاتي است براي محاربه با خدا و رسول و افساد في الارض و قتل عمد
1/2/3- بزه محاربه وافساد في الارض در قانون مجازات
2/2/3- مصاديقي قرآني از بزه محاربه و افساد توام با فلسفه حجاب)
3/3 – كيفر قذف يارمي بهتان زنا
4/3- كيفر سارق
1/4/3- نمونه هايي از ايات مورد استناد در رابطه با مبحث سرقت
1/1/4/3- اگر سارق محارب و مفسد في الارض محسوب شود، به مجازات محارب و مفسد محكوم مي شود
2/1/4/3- ضرورت انفاق
3/1/4/3- پرداخت زكات
4/1/4/3- پرداخت صدقه
5/1/4/3- در خصوص قرض الحسنه
6/1/4/3- در مورد انفال …
7/1/4/3- آيه مربوط به خمس و موارد مصرف آن
8/1/4/3- وجوب عدالت ورزي حاكمان
9/1/4/3- وجوب اطاعت از سرپرستان امور، در حدود وظيفه و مسئوليت انان
10/1/4/3- بايد به امامت قرآن براي اصلاح امور فردي و اجتماعي تلاش كرد
11/1/4/3- با برقراري عدالت انگيزه جرائمي نظير سرقت را به حداقل برسانيم
12/1/4/3- خداوند براي بندگان خود امنيت و رفاه را مي پسندد
13/1/4/3- اگر تقواي مومن افزايش يابد دقت او در قران بيشتر و بديهايش كم مي شود
14/1/4/3- مسلمانان بايد از لحاظ رشد، سرامد امتها باشند
2/4/3- بزه سرقت در قانون مجازات ايران
5/3- قصاص عضو: كيفر كسي كه به بدن ديگران صدمه مي زند
6/3- كيفر قتل غير عمد
1/6/3- در رابطه با حقوق ميهمانان و اقليت هاي كشور
2/6/3- در رابطه با حقوق زن
7/3- كيفر شكستن عهد و سوگند
8/3- كيفر ظهار
9/3- كيفر زوجه ناشزه
1/9/3- لزوم تذكر به همسري كه از انجام وظايف زوجيت خودداري مي كند
2/9/3- بي اعتنايي در بستر
3/9/3- ضرب ساده و بي خطر
1/3/9/3- در رابطه با حقوق و تكاليف قانوني زوجين نسبت به يكديگر و فرزندان
2/3/9/3- نظريه و پيشنهاد در مورد جنبه جزايي نشوز
4/9/3- متاركه اي منصفانه
1/4/9/3- قانون در رابطه با طلاق و اقسام آن
2/4/9/3- هدف قرآن از تجويز تعدد زوجات
3/4/9/3- قانون و تعدد زوجات
10/3- كيفر كسي كه در حال احرام شكار كند
11/3- كيفر كسي كه در مسجد شرك ورزي مي كند
1/11/3- نمونه آيات در رابطه با مبحث شرك
1/1/11/3- شرك به خداوند ستمي عظيم است
2/1/11/3- شرك به خداوند گناهي غير قابل بخشش مي باشد
3/1/11/3- شرك به پروردگار موجب تباهي اعمال است
4/1/11/3- گناه شرك در مسجد، از گناه شرك در ساير مكانها بزرگتر است
5/1/11/3- مسجد بايد از مظاهر خرافه پرستي و شرك ورزي پاك باشد
2/11/3- نمونه هايي از رفتارهاي شرك اميز
1/2/11/3- شيطان در گمراه نمودن اكثر ما انسانها موفق مي باشد
2/2/11/3- اكثر مردم به قران ايمان نخواهند آورد
3/2/11/3- بيشتر افراد مومن به خدا نسبت به او شرك مي ورزند
4/2/11/3- ممنوعيت غلو در دين- نمونه هائي از شرك ورزي ما انسانها
3/11/3- توضيح( در رابطه با مبحث كيفر شرك در مساجد)
الف/3/11/3- قرار دادن نام مخلوق در كنار نام خالق بي همتا
ب 3/11/3- خواندن غير خداوند و طلب امداد غيبي
پ/3/11/3- بهترين راه براي اجتناب از ارتكاب شرك خودسازي طبق امزه هاي قران است
4- تجويز جنگ هاي دفاعي عادلانه ضمن تاكيد به تقويت توانمندي هاي جامعه اسلامي
1/4- لزوم جديت و مداومت در مطالعه قران
2/4- تقوا نيرويي بازدارنده از هر گونه ستم و محرك انجام نيكويي هاست
3/4- بنده خداي مهربان نسبت به مردمان مهربان و متواضع باشد
4/4- مسلمان دقت مي كند تا سخن او منطبق با واقع وخردمندانه باشد
5/4- در دفاع از حق
الف/5/4- اذن جنگ به مظلوم براي دفاع از حق خود
ب/5/4- دفاع بايد متناسب با حمله و ستم دشمن باشد
پ/5/4- اذن دفاع از حق در مقابل مشركين و كفار پيمانشكن
ت/5/4- لزوم جنگ با گروهي از مسلمانان كه به گروهي ديگر ستم مي كنند
ث/5/4- اجازه پيكار با كافران كه از پرداخت ماليات عادلانه خودداري مي كنند
6/4- جنگ براي كمك به مظلومين و دفع ستم از آنان
7/4- مسلمان بايد در راه خدا و احقاق حق مقاوم باشد
8/4- مسلمان نبايد جنگ طلب باشد
9/4- انسان ها بايد با پندار، گفتار و كرداري عادلانه باشند و براي عدالت قيام كنند
10/4- انسان ها بايد از پندار، گفتار و كرداري نيكو مسير صلاح و حق و عدل تلاش نمايند
11/4- مسلمانان بايد قوي و عزتمند باشند
12/4- لزوم ابراز قاطعيت در برابر كفار حربي
13/4- لزوم تبيين حق و خودداري از ستم

دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق تاثیر قرآن در حقوق خالق و مخلوق”

معارف اسلامی

تحقیق قرآن و خوراکی ها

دانلود تحقیق با موضوع  قرآن و خوراکی ها،
در قالب word و در 13 صفحه، قابل ویرایش.

بخشی از متن تحقیق:

پس از آنچه خدا شما را روزى كرده است‏حلال [و] پاكيزه بخوريد و نعمت‏خدا را اگر تنها او را مى‏پرستيد شكر گزاريد
۳- سوره: ۱۶ , آیه: ۱۱۵
جز
اين نيست كه [خدا] مردار و خون و گوشت‏خوك و آنچه را كه نام غير خدا بر آن
برده شده حرام گردانيده است [با اين همه] هر كس كه [به خوردن آنها] ناگزير
شود و سركش و زياده‏خواه نباشد قطعا خدا آمرزنده مهربان است
۴- سوره: ۱۶ , آیه: ۱۱۶
و
براى آنچه زبان شما به دروغ مى‏پردازد مگوييد اين حلال است و آن حرام تا
بر خدا دروغ بنديد زيرا كسانى كه بر خدا دروغ مى‏بندند رستگار نمى‏شوند
۵- سوره: ۵ , آیه: ۳
بر
شما حرام شده است مردار و خون و گوشت‏خوك و آنچه به نام غير خدا كشته شده
باشد و [حيوان حلال گوشت] خفه شده و به چوب مرده و از بلندى افتاده و به
ضرب شاخ مرده و آنچه درنده از آن خورده باشد مگر آنچه را [كه زنده دريافته و
خود] سر ببريد و [همچنين] آنچه براى بتان سربريده شده و [نيز] قسمت كردن
شما [چيزى را] به وسيله تيرهاى قرعه اين [كارها همه] نافرمانى [خدا]ست
امروز كسانى كه كافر شده‏اند از [كارشكنى در] دين شما نوميد گرديده‏اند پس
از ايشان مترسيد و از من بترسيد امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت‏خود
را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم و
هر كس دچار گرسنگى شود بى‏آنكه به گناه متمايل باشد [اگر از آنچه منع شده
است بخورد] بى ترديد خدا آمرزنده مهربان است
۶- سوره: ۵ , آیه: ۴
از
تو مى‏پرسند چه چيزى براى آنان حلال شده است بگو چيزهاى پاكيزه براى شما
حلال گرديده و [نيز صيد] حيوانات شكارگر كه شما بعنوان مربيان سگهاى شكارى
از آنچه خدايتان آموخته به آنها تعليم داده‏ايد [براى شما حلال شده است] پس
از آنچه آنها براى شما گرفته و نگاه داشته‏اند بخوريد و نام خدا را بر آن
ببريد و پرواى خدا بداريد كه خدا زودشمار است …
دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق قرآن و خوراکی ها”

معارف اسلامی

تحقیق تفسیر سوره حمد از تفسیرالمیزان

دانلود تحقیق با موضوع تفسیر سوره حمد از تفسیرالمیزان،
در قالب word و در 45 صفحه، قابل ویرایش.

بخشی از متن تحقیق:

ترجمه آیات
بنام خدائی که هم رحمتی عام دارد و هم رحمتی خاص به نیکان. (1)

ستایش مر خدا را که مالک و مدبر همه عوالم است. (2)

هم رحمتی عام دارد و هم رحمتی خاص به نیکان. (3)

خدائی که مالکیت علی الاطلاقش در روز جزا برای همه مکشوف میشود (4)

تنها تو را می‏پرستیم و تنها از تو یاری می‏طلبیم. (5)

ما را بسوی صراط مستقیم هدایت فرما. (6)

صراط آنانکه برایشان انعام فرمودی نه آنانکه برایشان غضب کردی و نه گمراهان. (7)

تفسیر آیات

(بسم الله الرحمن الرحیم) بسیار می‏شود که مردم، عملی را که می‏کنند، و یا
می‏خواهند آغاز آن کنند، عمل خود را با نام عزیزی و یا بزرگی آغاز
می‏کنند، تا باین وسیله مبارک و پر اثر شود، و نیز آبروئی و احترامی به خود
بگیرد، و یا حداقل باعث شود که هر وقت نام آن عمل و یا یاد آن به میان
می‏آید، به یاد آن عزیز نیز بیفتند.

عین
این منظور را در نامگذاریها رعایت می‏کنند، مثلا می‏شود که مولودی که
برایشان متولد می‏شود، و یا خانه، و یا مؤسسه‏ای که بنا می‏کنند، بنام
محبوبی و یا عظیمی نام می‏گذارند، تا آن نام با بقاء آن مولود، و آن بنای
جدید، باقی بماند، و مسمای اولی به نوعی بقاء یابد، و تا مسمای دومی باقی
است باقی بماند، مثل کسی که فرزندش را به نام پدرش نام می‏گذارد، تا همواره
نامش بر سر زبانها بماند، و فراموش نشود.

این
معنا در کلام خدای تعالی نیز جریان یافته، خدایتعالی کلام خود را به نام
خود که عزیزترین نام است آغاز کرده، تا آنچه که در کلامش هست مارک او را
داشته باشد، و مرتبط با نام او باشد، و نیز ادبی باشد تا بندگان خود را به
آن ادب، مؤدب کند، و بیاموزد تا در اعمال و افعال و گفتارهایش این ادب را
رعایت نموده، آن را با نام وی آغاز نموده، مارک وی را به آن بزند، تا عملش
خدائی شده، صفات اعمال خدا را داشته باشد، و مقصود اصلی از آن اعمال، خدا و
رضای او باشد، و در نتیجه باطل و هالک و ناقص و ناتمام نماند، چون به نام
خدائی آغاز شده که هلاک و بطلان در او راه ندارد.

خواهید
پرسید که دلیل قرآنی این معنا چیست؟ در پاسخ می‏گوئیم دلیل آن این است که
خدایتعالی در چند جا از کلام خود بیان فرموده: که آنچه برای رضای او و به
خاطر او و به احترام او انجام نشود باطل و بی اثر خواهد بود، و نیز فرموده:
بزودی بیک یک اعمالی که بندگانش انجام داده می‏پردازد، و آنچه به احترام
او و به خاطر او انجام نداده‏اند نابود و هباء منثورا می‏کند، و آنچه به
غیر این منظور انجام داده‏اند، حبط و بی اثر و باطل می‏کند، و نیز فرموده:
هیچ چیزی جز وجه کریم او بقاء ندارد، در نتیجه هر چه به احترام او و وجه
کریمش و به خاطر رضای او انجام شود، و به نام او درست شود باقی می‏ماند،
چون خود او باقی و فنا ناپذیر است، و هر امری از امور از بقاء، آن مقدار
نصیب دارد، که خدا از آن امر نصیب داشته باشد.

و
نیز این معنا همانست که حدیث مورد اتفاق شیعه و سنی آن را افاده می‏کند، و
آن این است که رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) فرمود: (هر امری از
امور که اهمیتی داشته باشد، اگر به نام خدا آغاز نشود، ناقص و أبتر
می‏ماند، و به نتیجه نمی‏رسد) و کلمه (ابتر) بمعنای چیزیست که آخرش بریده
باشد.

از
همین جا می‏توانیم بگوئیم حرف (باء) که در اول (بسم الله) است، از میان
معناهائی که برای آنست، معنای ابتداء با این معنائی که ما ذکر کردیم
مناسب‏تر است، در نتیجه معنای جمله این می‏شود: که (من به نام خدا آغاز
می‏کنم).

مخصوصا
این تناسب از این جهت روشن‏تر به نظر می‏رسد که کلام خدا با این جمله آغاز
شده، و کلام، خود فعلی است از افعال، و ناگزیر دارای وحدتی است، و وحدت
کلام به وحدت معنا و مدلول آن است، پس لا جرم کلام خدا از اول تا به آخرش
معنای واحدی دارد، و آن معنای واحد غرضی است که به خاطر آن غرض، کلام خود
را به بندگان خود القاء کرده است.

حال
آن معنای واحدی که غرض از کلام خدایتعالی است چیست ؟ از آیه: (قد جاء کم
من الله نور و کتاب مبین، یهدی به الله، از سوی خدا به سوی شما نوری و
کتابی آشکار آمد، که به سوی خدا راه می‏نماید)…، و آیاتی دیگر، که خاصیت و
نتیجه از کتاب و کلام خود را هدایت بندگان دانسته، فهمیده میشود: که آن
غرض واحد هدایت خلق است، پس در حقیقت هدایت خلق با نام خدا آغاز شده، خدائی
که مرجع همه بندگان است، خدائی که رحمان است، و به همین جهت سبیل رحمتش را
برای عموم بندگانش چه مؤمن و چه کافر بیان می‏کند، آن سبیلی که خیر هستی و
زندگی آنان در پیمودن آن سبیل است، و خدائی که رحیم است، و به همین جهت
سبیل رحمت خاصه‏اش را برای خصوص مؤمنین بیان می‏کند، آن سبیلی که سعادت
آخرت آنان را تامین نموده، و به دیدار پروردگارشان منتهی می‏شود، و در جای
دیگر از این دو قسم رحمتش، یعنی رحمت عامه و خاصه‏اش خبر داده، فرمود: (و
رحمتی وسعت کل شی‏ء، فساکتبها للذین یتقون، رحمتم همه چیز را فرا گرفته، و
بزودی همه آن را به کسانی که تقوی پیشه کنند اختصاص می‏دهم) این ابتداء به
نام خدا نسبت به تمامی قرآن بود، که گفتیم غرض از سراسر قرآن یک امر است، و
آن هدایت است، که در آغاز قرآن این یک عمل با نام خدا آغاز شده است.

و
اما اینکه این نام شریف بر سر هر سوره تکرار شده، نخست باید دانست که خدای
سبحان کلمه (سوره) را در کلام مجیدش چند جا آورده، از آن جمله فرموده:
(فاتوا بسورة مثله)، و فرموده: (فاتوا بعشر سور مثله مفتریات) و فرموده:
(اذا انزلت سورة)، و فرموده: (سورة انزلناها و فرضناها).

از
این آیات می‏فهمیم که هر یک از این سوره‏ها طائفه‏ای از کلام خدا است، که
برای خود و جداگانه، وحدتی دارند، نوعی از وحدت، که نه در میان ابعاض یک
سوره هست، و نه میان سوره‏ای و سوره‏ای دیگر.

و
نیز از اینجا می‏فهمیم که اغراض و مقاصدی که از هر سوره بدست می‏آید مختلف
است، و هر سوره‏ای غرضی خاص و معنای مخصوصی را ایفاء می‏کند، غرضی را که
تا سوره تمام نشود

آن
غرض نیز تمام نمی‏شود، و بنابراین جمله (بسم الله) در هر یک از سوره‏ها
راجع به آن غرض واحدی است که در خصوص آن سوره تعقیب شده است.

پس
بسم الله در سوره حمد راجع به غرضی است که در خصوص این سوره هست و آن
معنائی که از خصوص این سوره بدست می‏آید، و از ریخت این سوره برمی‏آید حمد
خدا است، اما نه تنها بزبان، بلکه باظهار عبودیت، و نشان دادن عبادت و کمک
خواهی و در خواست هدایت است، پس کلامی است که خدا به نیابت از طرف بندگان
خود گفته، تا ادب در مقام اظهار عبودیت را به بندگان خود بیاموزد.

و
اظهار عبودیت از بنده خدا همان عملی است که می‏کند، و قبل از انجامش بسم
الله می‏گوید، و امر ذی بال و مهم همین کاری است که اقدام بر آن کرده، پس
ابتدا به نام خدای سبحان هم راجع به او است، و معنایش این است: خدایا من به
نام تو عبودیت را برای تو آغاز می‏کنم، پس باید گفت: متعلق باء در بسم
الله سوره حمد ابتداء است، در حقیقت می‏خواهیم اخلاص در مقام عبودیت، و
گفتگوی با خدا را به حد کمال برسانیم، و بگوئیم پروردگارا حمد تو را با نام
تو آغاز می‏کنم، تا این عملم نشانه و مارک تو را داشته باشد، و خالص برای
تو باشد، ممکن هم هست همانطور که قبلا گفتیم متعلق آن فعل (ابتداء) باشد، و
معنایش این باشد که خدایا من خواندن سوره و یا قرآن را با نام تو آغاز
می‏کنم، بعضی هم گفته‏اند: باء) استعانت است، و لکن معنی ابتداء مناسب‏تر
است، برای اینکه در خود سوره، مسئله استعانت صریحا آمده، و فرمود: (ایاک
نستعین)، دیگر حاجت به آن نبود که در بسم الله نیز آن را بیاورد.

و
اما اسم ؟ این کلمه در لغت بمعنای لفظی است که بر مسمی دلالت کند، و این
کلمه از ماده (سمه) اشتقاق یافته، و سمه به معنای داغ و علامتی است که بر
گوسفندان می‏زدند، تا مشخص شود کدامیک از کدام شخص است، و ممکن هم هست
اشتقاقش از (سمو) به معنای بلندی باشد، مبدأ اشتقاقش هر چه باشد کاری
نداریم، فعلا آنچه لغت و عرف از لفظ (اسم) می‏فهمد، لفظ دلالت کننده است، و
معلوم است که لازمه این معنا این است که غیر مدلول و مسمی باشد …

دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق تفسیر سوره حمد از تفسیرالمیزان”