در قالب word و در 26 صفحه، قابل ویرایش.
بخشی از متن تحقیق:
امام حسن عسگري عليه السلام:
«من به حال اهل خراسان غبطه مي خورم كه دانشمندي بسان فضل بن شاذان در ميان آنهاست و به او دسترسي داشته و از محضرش بهره مي برند.»
«خدا فضل را رحمت كند.»
نيشابور در عصر فضل بن شاذان
فضل
بن شاذان در سال 260 وفات نموده، و چنانكه بعد از اين خواهيم گفت وفات وي
به نقل مورخان در سن پيري رخ داده است. پس او حداقل هفتاد سال بايد عمر
نموده باشد كه از سال 190-260ق. را شامل مي شود.
بنابراين، ايام زندگاني
فضل مصادف بود با خلافت مأمون عباسي (198-218) و فرمانروايي طاهريان بر
خراسان (205-259ق.) و اوايل حكومت صفاريان (254-290ق.). همچنين ايام عمر وي
با روزگار پنج امام بزرگوار شيعه بدين ترتيب مصادف بوده است.
حضرت امام رضا عليه السلام (148-203ق.).
حضرت امام جواد عليه السلام (195-220ق.).
حضرت امام هادي عليه السلام (212-254ق.).
حضرت امام حسن عسكري عليه السلام (232-260ق.).
حضرت صاحب الزمان (ع) (متولد 255 ق.).
فضل خدمت اين بزرگواران را درك نموده و از همه آنها روايت نقل مي كند. آنچنانكه بعد از اين به تفصيل در اين رابطه گفتگو خواهد شد.
سابقة درخشان
نسب فضل بن شاذان به قبيله «ازد» مي رسد. نجاشي به اين مطلب تصريح نموده و در كتاب خود در ذكر فضل بن شاذان چنين مي نويسد:
«الفضل بن شاذان بن الخليل ابومحمد الازدي النيشابوري…»
همچنين علامه حلي در كتاب «الخلاصه» مي فرمايد:
«الفضل بن شاذان (بالشين المعجمه و الدال المعجمه و النون) ابن الخليل (بالخاء المعجمه) ابومحمد الازدي النيسابوري».
چنانچه
ملاحظه مي شود هر دو بزرگوار فضل را ازدي نسب معرفي نموده اند. و از اينجا
روشن مي شود كه خاندان وي از قبيله ازد بوده و به نيشابور هجرت نموده اند.
كانون علم و ايمان
فضل
در خانداني ديندار و پيرو اهلبيت عليهم السلام تولد يافت. و اين امر موجب
گشت كه وي از همان دوران كودكي با معارف دين آشنا گردد. پدر وي كه يكي از
حديث شناسان عصر ائمه عليهم السلام بود براي كسب حديث از محضر امامان شيعه
عليهم السلام مسافرتهايي به عراق نمود و در سفرها فرزند خود فضل را به
همراه داشت. علاوه بر آن برادران فضل نيز از راويان اخبار و مردان ديني عصر
خود بودند كه ياد و نام آنها جسته و گريخته در كتابهاي رجال ذكر شده است.
در اين دفتر، افرادي را كه از خاندان فضل بن شاذان برخاسته و به جهان اسلام
خدمت نموده اند به طور مختصر معرفي مي نماييم.
1- شاذان فرزند خليل
نيشابوري: شاذان پدر فضل از اصحاب و راويان امام رضا عليه السلام و امام
جواد عليه السلام مي باشد. همچنين از شاگردان يونس ابن عبدالرحمن راوي
معروف امام موسي بن جعفر عليه السلام است.
2- ابوجعفر محمد بن احمد بن
نعيم بن شاذان بن خليل نيشابوري: او نوة برادر فضل بن شاذان مي باشد از او
به نامهاي «ابي عبدالله شاذاني»، «شاذاني»، «محمد بن نعيم بن شاذان»، «محمد
بن شاذان بن نعيم»، نيز ياد شده است.
3- ابوعبدالله محمد بن شاذان: او
نيز يكي از برادران فضل مي باشد و از فضل بن شاذان روايت نقل مي كند و نوة
برادري وي ابوجعفر محمد بن احمد بن نعيم بن شاذان نيشابوري از او روايت نقل
مي كند.
4- محمد بن فضل بن شاذان نيشابوري: او بزرگترين فرزند فضل مي باشد و به همين جهت كنيه فضل بن شاذان «ابومحمد» بوده است.
5-
ابوجعفر محمد بن نعيم بن شاذان ملقب به حاكم: او از عموي خود ابي عبدالله
محمد بن شاذان روايت نقل مي كند و شيخ صدوق نيز از وي روايت نقل مي كند.
6-
ابونصر قنبر بن علي بن شاذان: او برادرزاده فضل بن شاذان مي باشد و از
طريق پدر خود از فضل روايت نقل مي كند و شيخ طوسي از طريق محمد بن علي بن
حسين از وي روايت نقل مي كند.
ولادت
از محل تولد فضل بن شاذان اطلاعي
در دست نيست، جز اينكه با توجه به اشتهار پدرش به شاذان نيشابوري، مي توان
حدس زد كه احتمالاً تولد وي در نيشابور بوده است.
همچنين سال تولد وي
در كتب ضبط نشده، ولي آنگونه كه از كتاب كشي بر مي آيد او مدتي پس از وفات
هارون عباسي (193 ق.) به همراه پدرش به بغداد آمد. پس تولد او بايد قبل از
اين تاريخ بوده و به هنگام وفات، حداقل شصت و هفت سال سن بايد داشته باشد
چنانكه بعد از اين بيان خواهد شد …
