برچسب: تحقیق در مورد آبخیزداری

بخشی از آب‌ های سطحی در اثر نیروی جاذبه وارد محیط مخلخل خاک شده و به سمت پایین حرکت می‌کند. لایه‌ های مختلف زمین از مواد و ترکیبات مختلف خاک شکل گرفته و در زمان‌ های مختلف بوجود آمده‌اند. مجموعه عواملی نظیر جنس و اندازه دانه‌ها، میزان تخلخل، میزان تراکم، میزان ترک‌خوردگی و … باعث می‌شود بخش‌ های مختلف فضای زیر زمین ظرفیت‌ های متفاوتی برای جذب، ذخیره و انتقال آب داشته باشد. لایه‌هایی از زمین که به صورت نسبی ظرفیت بالاتری برای جذب، ذخیره و انتقال آب دارند، لایه آبدار نامیده می شوند. به طور کلی در آب های زیر زمینی دو موضوع حائز اهمیت است. یک حجم آب موجود در داخل مواد که به تخلخل آن بستگی دارد و دیگری ضریب نفوذپذیری مواد که سرعت حرکت آب تابع مستقیمی از آن است. بر این اساس مواد نگهدارنده آب در لایه های آبدار به چند گروه تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:

آکیفر (Aquifer): واژه آکیفر که در فارسی به آن لایه آبدار زیرزمینی گفته می شود و اخیرا در برخی منابع با نام آبخوان (سفره) نیز مشاهده می کنید؛ اولین بار در سال 1896 توسط یک زمین شناس آمریکایی اهل آیوا به نام ویلیام هارمون نورت در یک گزارش آب زیر زمینی بکار برده شد. آکیفر به تشکیلاتی اطلاق می شود که علاوه بر دارا بودن آب قادر است در صورت برقراری شیب هیدرولیکی آب را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال دهد. ضریب نفوذ ناپذیری ذاتی مواد تشکیل دهنده آکیفر در حدود 0.01 دارسی یا بالاتر از آن است. متاسفانه در نوشته های فارسی برای واژه آکیفر، سفره آب زیرزمینی به کار برده می شود که اصطلاح چندان مناسبی نیست و لذا هنگامی که لایه آبدار گفته می شود منظور همان آکیفرها می باشند. در بالا یا پایین آکیفرها ممکن است یک لایه محدود کننده غیر قابل نفوذ وجود داشته باشد.

لایه های آبدار

آکی تارد (Aquitard): لایه هایی هستند که دارای آب می باشند ولی هدایت هیدرولیکی آن ها کم است. در صورتی که بین دو آکیفر، لایه آکی تارد واقع شده باشد انتقال آب از یک آکیفر به آکیفر دیگر ولو با سرعت کم امکان پذیر است. بنابراین آکی تاردها از نظر تغذیه آکیفرها در صورتی که در مجاورت آن واقع شده باشند حائز اهمیت می باشند. ولی اگر چاهی صرفا در آن ها حفر شود آبدهی نخواهد داشت. به طور خلاصه آکی تاردها لایه ای هستند با نفوذپذیری کم که می تواند آب را در خود ذخیره کند و آن را از یک آکیفر به آکیفر دیگر با سرعت کم انتقال دهد.