مقدمه كاشت مكرر يك محصول در يك قطعه زمين و كاشت مداوم زمين باعث تراكم
عوامل نامساعد شده و ادامه زراعت را در آن زمين غير ممكن مي سازد . اگر يك
كشاورز ، تنها يك محصول در مزرعه خود بكارد يا در يك قطعه زمين هميشه فقط
يك نوع محصول توليد كند ، نه تنها از كار و سرمايه خود حداكثر بازده را
نخواهد داشت بلكه با مسائلي از قبيل نقصان تدريجي محصول، توسعه بيماريها و
آفات، گسترس علفهاي هرزو نقصان باروري خاك، نوسانات قيمت محصول در بازار و
عوامل نامساعد محيطي روبرو خواهد گرديد كه در مدت كوتاهي مجموعه اين عوامل
موجب ورشكستگي او خواهد شد و براي دوري از اين مشكلات بايستي توليد دو يا
چند محصول را مورد توجه قرار داده و براي زراعت خود برنامه مدون داشته
باشد.
آيش‌بندي و تناوب زمين 1. آيش بندي Fallowing : عبارت است از تقسيم زمين به قطعات حتي الامكان مساوي براي كشت محصولات مورد نظر . 2. آيشFallow : عبارت است از ناكاشت گذاشتن زمين براي يك يا چند سال به خاطر كمبود امكانات يا آب ويا براي تقويت زمين . 3.
تناوبRotation :عبارت است از تسلسل كاشت گياهان مختلف در يك قطعه زمين بر
طبق نظم و ترتيب معين طي سالهاي مختلف كه به آن گراش زراعي نيز مي گويند. 4.
دوره تناوب Rotation Period : عبارت است از زمان بين دو عبور يك كشت در هر
قطعه از زمين كه به آن طول يك تناوب نيز گفته مي شود .يعني تعداد كل
سالهايي كه در طول آن محصولات معين زماني را اشغال مي كنند و ميتوان مجددا“
آن را شروع نمود .
فهرست مطالب مقدمه1 آيش‌بندي و تناوب زمين2 بررسي كاشت غلات و تناوب در استان خراسان (شهرستان بجنورد)22 ويژگيهاي استان خراسان22 بررسي شرايط هم اقليمي گندم و جو در شهرستان بجنورد28 يخبندان38 نمودارهاي بارندگي شهرستان بجنورد 47 تفسير نمودارهاي بجنورد52 تناوب گندم – جو – آيش – گندم – جو56 اكولوژي گندم56 تناوب (گردش زراعي گندم)61 تهيه زمين گندم65 روشهاي مختلف كاشت گندم69 زمان كاشت گندم74 مشخصات گياهشناسي جو75 گردش زراعي جو 79 آماده‌سازي زمين82 مواد غذايي مورد نياز جو84 زمان كاشت جو85 زمان برداشت جو 87
تمام اطلاعات ژنتیکی مورد نیاز برای ساختن و به کار انداختن يک گياه در
هرسلول انفرادی حمل می شود . اين اطلاعات ژنتيکی در DNA های هسته ،
ميتوکندريا ، و پلاستيدها به صورت کد آمده اند. در طی زندگی يک گیاه،اين
اطلاعات ژنتيکی به کار می روند تا افزايش ها در اندازه ( رشد ) وتغييرات در
فرم کنترل و هدايت شوند . همان طور که در مطالعه سلول ها ، بافت ها ،
واندام ها در فصول پيشين ديده ايم ، اين رشد ونمو تياز به تقسيم کار در
ميان سلول ها ، بافت ها و اندام ها دارد . تشکيل اين اختلاف تمايز ناميده
می شود . موضوع رشد و نمو گياه وبرگ اين مساله است که چگونه واحدهای
اطلاعاتی بخصوصی از آن اطلاعات ژنتيکی انتخاب می شوند تا رشد وتمايزيک سلول
به يک فرم بالغ طرح ريزی شود ، فرمی که ممکن است در بسياری جهات از سلول
مريستمی تمايز نيافته ، که نهايتا از آن منشاء گرفته است ، متفاوت باشد .
چگونه تفسير اطلاعات ژنتيکی صورت می گيرد به نحوی که منجر به يک سلول قرمز
رنگ در گلبرگ رز يک سلول برگ سبز ، يا يک تراکئيد می گردد؟ چرا يک بذر دفن
شده در اثر جوانه زنی ، برگ های بزرگ در زير زمين تشکيل نمی دهد ؟ درحالی
که ما ممکن است گاهگاهی فرایندهای تمايز را در سطح سلولی تاکيد کنيم ، زيرا
سلولها واحد کاری پايه هستند ، می بايست درک گردد که تمايز می تواند در
سطح بافت و اندام نيز هماهنگ شود . در اين اطاعات ژتنيکی ذخيره شده می
بايست کتابخانه ای از تسلسل های برنامه ريزی شذه تمايز و نمو وجود داشته
باشد . يک مثال آشکار از يک چنين تسلسل، فرايند ميتوز است که دراثر بعضی
علامت ، يک سری دقيقا هماهنگ شده رويدادهای بيوسنتزی ، حرکات اورگانل ها ، و
تغيير شکلهای غشاء آغاز می گردد . اينکه انتخاب هایی ازکدام برنامه به
دنبال می آيد ، از چه موقع چه انجام می دهد، دريک واکنش به عوامل مناسب
صورت می گيرند . چه چيزعامل مناسب را تشکيل می دهد ؟ عوامل مناسب ممکن است
(1) علاماتی از محيط، (2) علامات هرمونی از قسمتهای ديگر گياه يا سلولهای
مجاور ،(3) فعاليتهایی از سلولها يا بافتهای مجاور ، (4) عوامل موقعيتی که
محل را در تنه گياه مشخص می کنند ، و (5) عوامل تغذيه ای و عوامل ديگر
باشند . يک عامل برای اينکه يک تسلسل پيچيده ای است نمو را آزاد سازد لازم
نيست اطلاعات زيادی در خودش حمل نمايد . يک دوره حرارتهای کم ممکن است در
انتهای شاخه تغييری ايجاد کند که آغازبرگ را متوقف نمايد و اجازه دهد
برنامه گل سازی تفسيرگردد . همان عامل حرارت کم ممکن است بکاررود تا
تغييرات متابوليکی ای آغازگردد تا جوانه ای که به يخبندان حساس است وتوسط 5
درجه سانتی گراد کشته خواهد شد،
فهرست مطالب رشد ونموگیاه 1 اکسین ها 11 کنترل غلظت اکسین13 حیبرلین ها 15 جیبر لین ها و سنتز آنزیم 18 سایتو کنین ها 20 سایتو کنین ها . تقسیم سلولی .آغاز اندام پیری 20 اتیلن 22 اتیلن و فعالیت اکسین 23 اسید آبسیسیک 24 اسید آبسیسیک به عنوان یک بازدارنده 25 ذرت 25 رشد و نمو جوانه زنی ریشه ها ساقه و برگ گل آذین مراحل رشد پنبه 28 رشد ونمو جوانه زنی وسبز شدن سیستم ریشه ساقه و برگها
دبیر شبکه‌های زیست‌محیطی منطقه شمال ایران گفت میزان فرسایش خاک در جنگل‌های شمال، سالانه 15 تا 25 تن در هکتار برآورد شده که رکوردی در جهان به شمار می‌رود. به گفته مقامات محیط زیست ایران، بیش از یک‌صد میلیون هکتار از زمین‌های ایران تحت تأثیر بیابان‌زایی است که از این مساحت هفتاد و پنج میلیون هکتار، تحت فرسایش آبی، بیست میلیون هکتار تحت فرسایش بادی و پنج میلیون هکتار تحت تأثیر سایر عوامل شیمیایی و فیزیکی بیابان‌زایی، شوری‌زایی و دیگر ویرانی‌هاست. حسن احمدپور، دبیر شبکه‌های زیست‌محیطی منطقه شمال ایران به خبرگزاری دانشجویان، ایسنا، گفت محیط زیست در شمال ایران در آستانه خطری فاجعه‌آمیز قرار دارد و زیان‌های اقتصادی و زیست‌محیطی بی‌توجهی به این وضعیت و قطع و فروش درختان، هزاران میلیارد ریال است.
فرسایش و حفاظت خاک ها فرایند جدا شدن ذرات تشکیل دهنده ی خاک از یکدیگر، از دست رفتن انها را توسط جریان اب (رواناب)یا وزش باد را فرسایش گویند.میزان فرسایش خاک در سطح جهانی حدود ۱۰و تن در هکتار است و در ایران بالغ بر ۲۵ تن در هکتار در سال می باشد. تخریب مخصوص عبارت است از مقدار مواد برداشت شده در واحد سطح (هکتار)در سال برای محاسبه خاک از بین رفته و شدت فرسایش مورد استفاده قرار می گیرد.در کنترل فرسایش ابی در اراضی شسب دار شخم باید بطور کنتوری یعنی عمود به جهت شیب زمین انجام شود . بطور کلی هر چه قدر نفوذ پذیری خاک بیشتر باشد قسمت بیشتری از اب باران در خاک نفوذ پیدا می کند در نتیجه میزان هرزروی اب سطحی و فرسایش نیز کمتر است.
به منظور بررسي اثرات مصرف كودهاي حاوي آهن ،منگنز،روي ومس وهمچنين تعيين حد بحراني اين عناصر درخاك هاي شديداٌ آهكي طي سالهاي 1375 تا 1378 چهار تحقيق گلخانه،هرتحقيق بر روي تعدادي از خاكهاي مزارع گندم كاري منطقه زير سددرود زن ،واقع در50 كيلومتري غرب شيراز انجام گرفت . خاكهاي مورد مطالعه داراي كربنات كلسيم معادل 31 تا 49 در صد بودند و دامنه تغييرات عناصر عصاره گيري شده با روشDTPA در خاك مورد مطا لعه به ترتيب آهن از 2.8تا 12.8 ومنگنز از 2.3تا10.8 ،روي از 22.تا 1.12ومس از 36.تا2.28 ميلي گرم در كيلوگرم خاك متغير بود.آزمايش در سه تكرار و در قالب طرح كاملاًتصادفي بر روي گندم بهاره Triticum aestivum.L رقم غلات به اجرا در آمد. نتايج نشان داد مصـرف هـر يك از عناصرآهـن ،منگنز ،روي ومس در مقايسه با شاهد مربوطه موجب افزايش عملكرد دانه (به ترتيب 8و13و17 و5درصد) عملكردكلش(به ترتيب10و11و13و6درصد) غلظت عنصرمورد آزمايش در دانه به ترتيب (16و11و127و23 در صد )غلظت آنها در كلش به ترتيب (26و35و88و12در صد ) جذب عنصر مورد آزمايش توسط دانه به ترتيب (25و24و127 و23درصد) وجذب آنها توسط كلش به ترتيب(37و47و112و18) در صد گرديد . با مصرف عناصرفوق ميزان پروتئين ، وزن هزار دانه وتعداد دانه در خوشه به طور معني داري افزايش يافت. حدود بحراني آهن ،منگنز ،روي و مس در خاك نيز به ترتيب4 -4/3-74/0 و8/0 ميلي گرم در هر كيلو گرم تعيين گرديد .گندم براي رشد بهتر به مواد غذائي مختلف از جمله عناصر غذائي كم مصرف آهن ،روي ،منگنزو مس نياز دارد .كمبود اين عناصر در خاك نه تنها موجب كاهش عملكرد گياه مي گرددبلكه از طريق كاهش غلظت اين عناصر در مواد غذايي ،از جمله دانه گندم موجب كاهش جذب آنها به وسيله انسان و دام مي شود كه اين امرباعث بروز بيماريهاي مختلف و در نتيجه پايين آمدن سطح بهداشت و سلامتي جامعه مي گرددو كمبود اين عناصر در مناطق خشك و نيمه خشك و در خاك هاي با واكنش قليايي،خاك هاي شني ،خاك هاي فرسايش يافته وبه خصوص در خاك هاي آهكي شيوع بيشتري دارد .(ولچ وهمكاران 1991) در بيش از 30 كشور جهان كه تحقيق صورت گرفته معلوم گرديد كه بيش از30در صد از خاك ها به نوعي به كمبود يك يا چند عنصر كم مصرف مبتلا هستند .
آماده سازي بستر کشت براي دستيابي به حداکثر عملکرد با غده هايي بدون
عيب و نقص و داراي شکل خوب و ايجاد پشته هايي که غده هاي سيب زميني به
آساني و با سرعت برداشت شوند عمليات آماده سازي سبز کشت داراي اهميت
فراواني است. در پائيز قبل از کشت، زيرکني با ساب سويل لازم است و بعد
زمين را شخم زده و به همان ترتيب رها مي نمايند تا سرماي زمستان آفات موجود
در خاک را از بين ببرد و علفهاي هرز بر اثر بيرون ماندن ريشه خشک گردند.
در بهار مجددا زمين را شخم زده عمق شخم در اين حالت تا ميزاني است که ريشه
گياه بتواند نفوذ نمايد. کلوخه هاي خاک بايد کاملا خرد شود و در ضمن
رطوبت خاک به اندازه کافي باشد. گرچه اين دو نياز گياه با يکديگر سازگار
نيستند چه هر عمل خاک ورزي سبب از دست رفتن رطوبت خاک مي شود. رطوبت خاک را
مي توان با سرعت بخشيدن به آماده سازي خاک تا حدودي حفظ نمود. کلوخه
هاي خاک: دلايل زيادي در توجيه از بين بردن کلوخه هاي خاک ارائه مي شود که
اکثر آنها مکانيکي است. کلوخه هاي خاک از لحاظ اندازه مشابه يا بزرگتر از
غده هايي هستند که مي بايد به طور مکانيکي يا به کمک بلند کننده ها جدا
شوند. در فصول خشک کلوخه ها ممکن است داراي لبه هاي تيز شده و به غده ها
آسيب برسانند. اندازه مطلوب ذرات خاک بيشتر از 12 ميليمتر نيست. سنگ:
وجود خرده سنگها و شنهاي کوچکتر از 12 ميليمتر در مزرعه مزيتي به شمار مي
رود زيرا سبب نفوذپذيري خاک مي شوند ولي سنگهاي بزرگتر در هنگام برداشت
محصول سبب اسيب رسيدن به غده و ايجاد اشکال در جداسازي بهنگام برداشت مي
شود. به طور کلي وجود سنگ در مزرعه سبب بروز مشکلاتي در عمليات کاشت، داشت و
برداشت سيب زميني مي شود که مي توان به صدمه ديدن دستگاههاي آماده سازي
زمين، ممانعت از قرار گرفتن غده ها در محل اصلي خود، اشغال فضاي خاکي که مي
تواند منبع غذا و روطبت براي گياه باشد و کندي حرکت ماشين برداشت اشاره
نمود. وجود سنگ ضايعات قابل ملاحظه اي براي غده هاي حساس سيب زميني بوجود
مي آورد، لذا چنانچه در مزرعه اي سنگ به مقدار زياد وجود داشته باشد بهتر
است قبل از آماده سازي بستر کشت اقدام به گردآوري و خارج ساختن آنها نمود. علاوه
بر مقدار سنگ در مزرعه شکل سنگ نيز در آسيب رساندن به غده ها موثر است.
جدول ذيل مقدار آسيب وارده بر غده ها را بر حسب اندزه و شکل سنگ نشان مي
دهد.
مقدمه انسانها علاوه بر تأمين مواد غذايي بسياري از نيازهاي روزمره
زندگي خود را از گياهان تأمين مي كنند. شايد بتوان گفت كه نقش گياهان در
تأمين اينگونه نيازهاي جامعة انساني، كمتر از نقش آنها در تأمين محصولات
غذايي نيست. از جملة اين مواد كاغذ، پلاستيك، چسب، داروهاي گياهي و
نوشيدني هايي مثل چاي و كاكائوست كه گياهان مختلفي را ما در تهية و توليد
اين مواد استفاده مي كنيم. آنچه كه در انتخاب گياهان زراعي جهت كشت در
يك منطقه اهميت دارد سازگاري با عوامل محيطي و با صرفه بودن از نظر اقتصادي
مي باشد كه باعث مي شود كه يك گياه زراعي در يك منطقه مورد كشت كار قرار
گيرد. زيرة سبز بعنوان گياهي ارزشمند از نظر دارويي داراي ويژگيهاي است
كه جايگاه آنرا در الگوي كشت مناطق خاصي از كشورمان تثبيت نموده است.
مهمترين اين ويژگيها عبارتند از: 1) فصل رشد نسبتاً كوتاه زيرة سبز (100
تا 120 روز) باعث مي شود پس از برداشت محصول زمين را زير كشت محصولاتي
نظير ذرت علوفه اي، سويا، هويج، ارزن، كنجد و برد و يا اقدامات اصلاحي روي
خاك انجام داد. 2) زيرة سبز نياز آبي كمي دارد. علاوه بر آن، قسمت عمدة آب مورد نياز خود را از نزولات جوي تأمين مي كند. 3)
فصل كاري زيرة سبز در مناطق كشت با فصل كاري محصولات ديگر تلاقي نداشته و
تعادلي در توزيع زماني كار زارعين و ماشين آلات كشاورزي ايجاد مي كند. 4) زيرة سبز در مقايسه با ساير محصولات زراعي از توجيه اقتصادي بالايي برخوردار است، خصوصاً در مناطقي كه آب عامل محدود كننده است. 5)
از آنجا كه زيرة سبز گياهي صادراتي است، قيمت آن كمتر دچار نوسانات شده و
موجب اطمينان خاطر كشاورز از فروش محصول خود به قيمت مناسب مي شود. (م 9) حال با توجه به اين ويژگيها در اين پايان نامه به تحقيق و جمع آوري اطلاعات در مورد اين گياه ارزشمند پرداخته ايم.
فهرست: مقدمه فصل اول؛ تاريخچه و مبدأ زيره سبز فصل دوم؛ گياهشناسي زيرة سبز 2-1 تيرة جعفري 2-2 جنس زيرة سبز Cuminum 2-3 زيرة سبز Cuminum Cyminum فصل سوم؛ زيرة سبز و نيازهاي آن براي رشد و نمو 3-1 محيط رشد زيرة سبز 3-1-1 نيازهاي حرارتي زيرة سبز 3-1-2 نيازهاي رطوبتي زيرة سبز 3-1-3- خاك مناسب براي زيرة سبز 3-1-4 نيازهاي نوري زيرة سبز 3-2 اجزاي عملكرد زيرة سبز 3-2-1 عملكرد دانة زيرة سبز 3-3 مراحل نمو زيرة سبز 3-4 واكنش زيرة سبز به تنشهاي محيطي 3-4-1 اثر تنش كم آبي بر مؤلفه هاي عملكرد بذر، در زيرة سبز 3-4-2 تنش شوري 3-4-3 تنش گرمايي 3-5 زيرة سبز در تناوب 3-6 كوددهي زيرة سبز فصل چهارم؛ از كاشت تا برداشت زيرة سبز 4-1 تهية بستر بذر 4-2 آماده سازي بذر جهت كاشت 4-3 كاشت بذر زيرة سبز 4-4 تاريخ كاشت زيرة سبز 4-5 برداشت زيرة سبز 4-5-1 عملكرد زيرة سبز 4-6 زمان برداشت و آماده سازي محصول براي بازار 4-7 آب مورد نياز زيرة سبز 4-7-1 اثر آبياري بر اجزاء عملكرد زيرة سبز 4-7-2 وزن هزار دانة زيرة سبز 4-7-3 تعداد چتر در بوتة زيرة سبز 4-7-4 تعداد دانه در چتر زيرة سبز 4-7-5 عملكرد دانه فصل پنجم؛ بيماريها، آفات و علفهاي هرز زيرة سبز و نحوه كنترل آنها 5-1 بيماريهاي زيرة سبز 5-1-1 بيماري بوته ميري يا پژمردگي زيرة سبز 5-1-1-1 روشهاي مبارزه 5-1-3 بيماري سوختگي زيرة سبز 5-1-4 بيماريهاي ديگر زيرة سبز 5-2 آفات زيرة سبز 5-3 مبارزه با علفهاي هرز زيرة سبز فصل ششم؛ خواص، مصارف و جنبه هاي اقتصادي زيرة سبز 6-1 خواص و مصارف داروئي زيرة سبز 6-2 مصارف غذايي زيرة سبز 6-3 ساير موارد مصرف زيرة سبز 6-4 اسانس زيرة سبز 6-4-1 تركيبات شيميايي اسانس زيرة سبز 6-4-2 روشهاي استخراج اسانس زيرة سبز 6-5-1 اهميت اقتصادي زيرة سبز 6-5-2 سطح زير كشت، توليد و عملكرد زيرة سبز در ايران 6-5-3 صادرات زيرة سبز فصل هفتم؛ ژنتيك و اصلاح در زيرة سبز 7-1 ژنتيك زيرة سبز فصل هشتم؛ منابع مورد استفاده
