معارف اسلامی

تحقیق تعزیه خوانی

دانلود تحقیق با موضوع تعزیه خوانی،
در قالب word و در 38 صفحه، قابل ویرایش شامل:

فهرست

1. رخت و لباس
مقدمه
لباس امام‌خوان
لباس بچه‌‌خوانان
لباس شهادت‌خوانان و جنگجویان موافق
لباس اشقیا و مخالف‌خوانان
لباس زن‌خوانان
لباس فرشتگان و حوریان
لباس درگذشتگان و مردگان
2. اسباب تعزیه
شمشیر
خنجر
سپر
تیر و کمان
خود یا کلاهخود
پر
زره
چکمه
عصا
مشک
چادر
عَلَم یا بیرق
کجاوه یا هَودَج
اسب
فصل دوم : موسیقی تعزیه
1. موسیقی آوازی
شیوه‌های مختلف آوازی تعزیه‌خوانان
انواع موسیقی ویژۀ تعزیه‌خوانی
2. موسیقی‌سازی و غیرآوازی
موسیقی اعلام و فراخوانی
موسیقی مقدماتی و تشریفاتی
موسیقی صحنه
آهنگ‌های ورود تعزیه‌خوانان
3. ساز‌های موسیقی تعزیه
سازهای بادی سنتی
سازهای کوبی
فصل سوم : شیوۀ گفتار در تعزیه‌خوانی
عناصر سازندۀ تعزیه
الف) تک‌خوانی یا تک‌گویی
ب) مفاوضه، یا گفت‌وگو میان دو یا چند تن
پ) همخوانی یا همسرایی
ت) حدیث کردن
ث) دعای پایان مجلس، یا گفتار پایانی
فصل چهارم : ضرب‌المثل‌ها، تشبیه‌ها، تمثیل‌ها و اصطلاح‌ها
ضرب المثلها
تشبیه ها
تصویره
منبع : ( تعزیه و تعزیه خوانی – مؤالف عنایت الله شهیدی )

بخشی از متن تحقیق:
فصل اول : رخت و لباس و اسباب تعزیه
مقدمه
تعزیه در لغت به معنای سوگواری و بر پا داشتن مراسم عزاداری به یادبود گذشتگان است و در اصطلاح به نوعی نمایش آیینی و مذهبی بر اساس واقعه کربلا و شهادت امامان و وقایع دیگر مذهبی و قصه‌ها و داستان‌های تاریخی و اساطیری و عامیه اطلاق می‌شود. با تکامل و تحول تدریجی تعزیه‌‌خوانی در دوره‌های اخیر، بعضی از تعزیه‌های شادی‌بخش و طنزآمیز نیز به آنها افزوده شده است. از این رو غم‌انگیز بودن، دیگر شرطِ حقیقیِ تعزیه به مفهوم کلی آن نیست. در سرزمین‌های کهن جهان، بیشتر نمایش‌های کلاسیک رشته پیوندی با نمایش‌های آیینی و ریشه در اسطوره‌ها، افسانه‌ها، عقاید و باورها و به طور کلی فرهنگ عامه مردم داشته‌اند. مثلا آیین نیایش و بزرگداشت دیونیسوس، یا باکوس، خدای تاکستانها و باروری و شور و جذبه عارفانه، بن مایه نمایش‌های کلاسیک تراژدی و کمدی یونانی بوده‌اند. ایرانیان شیعه نیز در ساختن تعزیه و به نمایش درآوردن واقعه‌های کربلا و حدیث مصایب سیدالشهدا به سنت نمایش‌هایی آیینی ایرانیان قدیم و شیوۀ اجرای مَناسک و آیین‌های آنان و پاره‌ای از عناصر اسطوره‌ای و حماسی سازندۀ نمایشهایی آیینی نظر داشته‌اند. مثلا نمایش «مصایب میترا» و «سوگ سیاوش» در ایران. به احتمال قوی اصلی‌ترین نمونه از آیین‌های زمینه‌ساز نمایش «مصایب امام حسین» و وقاع کربلا بوده و این دو آیین در شکل‌گیری تعزیه‌خوانی تأثیر داشته‌اند. تعزیه‌خوانی بیرون از حوزۀ مجد و منبر و حیطۀ عمل و نفوذ دستگاه رسمی مذهب، و دور از نظر و رأی جامعۀ روحانیت و در میان توده مردم دیندار و متعصب کوچه و بازار تکوین یافت و شکل گرفت. تعزیه در میان سنت‌های ایرانی رفتاری است آیینی – نمایشی که ساخت و پرداختی تاریخی – دینی، ریشه در رفتار، و مناسک آیینی کهن ایرانی روانده و مایه از اسطوره‌ها و داستان‌های ایرانی گرفته است. در جامعه‌ی دینی – سنتی جهان، در هر دوره و زمانی، انسانی کامل و قهرمانی برتر در ذهنیت جامعه یا در واقعیت حیات تاریخی مردم می‌زیسته است. نمونه این انسان والا و کامل و قهرمان در پیش از تاریخ سیاوش و در تاریخ حیات اجتماعی شیعیان ایران دورۀ اسلامی، حسین علیه‌السلام بوده و هست. از ویژگی‌های تعزیه می‌توان این عوامل را نام برد: زمینه دینی – مذهبی، زمینه تاریخی، مُجلّای نمونه‌های مِثالی عامه، اسطوره‌پردازی بر اساس نمونه‌های اَزَلی، منظومه و غنایی، «تراژیک» یا حزن‌انگیز بودن، آمیختگی با مجموعه‌ای از نشانه‌های نمادی و رمزی، پیوند با زمان آیین‌های کونواری شهیدان …

دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق تعزیه خوانی”

معارف اسلامی

تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی

دانلود تحقیق با موضوع تعزیه و تعزیه خوانی،
در قالب word و در 35 صفحه، قابل ویرایش، شامل:

فصل اول: رخت و لباس و اسباب تعزیه
رخت و لباس
مقدمه
لباس امام‌خوان
لباس بچه‌‌ خوانان
لباس شهادت‌ خوانان و جنگجویان موافق
لباس اشقیا و مخالف‌ خوانان
لباس زن‌خوانان
لباس فرشتگان و حوریان
لباس درگذشتگان و مردگان
اسباب تعزیه
شمشیر
خنجر
سپر
تیر و کمان
خود یا کلاهخود
پر
زره
چکمه
عصا
مشک
چادر
عَلَم یا بیرق
کجاوه یا هَودَج
اسب

فصل دوم: موسیقی تعزیه
موسیقی آوازی
شیوه‌های مختلف آوازی تعزیه‌ خوانان
انواع موسیقی ویژۀ تعزیه‌ خوانی
موسیقی‌ سازی و غیرآوازی
موسیقی اعلام و فراخوانی
موسیقی مقدماتی و تشریفاتی
موسیقی صحنه
آهنگ‌های ورود تعزیه‌ خوانان
ساز‌های موسیقی تعزیه
سازهای بادی سنتی
سازهای کوبی

فصل سوم: شیوۀ گفتار در تعزیه‌ خوانی
عناصر سازندۀ تعزیه
الف) تک‌خوانی یا تک‌گویی
ب) مفاوضه، یا گفت‌وگو میان دو یا چند تن
پ) همخوانی یا همسرایی
ت) حدیث کردن
ث) دعای پایان مجلس، یا گفتار پایانی

فصل چهارم: ضرب‌ المثل‌ ها، تشبیه‌ ها، تمثیل‌ ها و اصطلاح‌ ها
ضرب المثل ها
تشبیه ها
تصویرها
دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق تعزیه و تعزیه خوانی”

معارف اسلامی

تحقیق تاريخ تعزيه در ايران

دانلود تحقیق با موضوع تاريخ تعزيه در ايران،
در قالب word و در 53 صفحه، قابل ویرایش، شامل:

مقدمه
تعزيه در دوران صفويه
دوره زنديه
دوران قاجاريه
تعزيه نمودي مذهبي، ملي، ايراني و هنري
ارزش و اعتبار تعزيه


بخشی از متن تحقیق:
مقدمه:
تعزيه در لغت به معني سوگواری بر پاي داشتن يادبود عزيزان از دست رفته، تسليت، امركردن به صبر و پرسيدن از خويشان مرده است، ولي در اصطلاح به گونه‌هاي نمايش مذهبي منظوم گفته مي‌شود كه در آن عده‎اي اهل ذوق و كار آشنا در مناسبت‎هاي مذهبي و به صورت غالب، در جريان سوگواري‎هاي ماه محرم براي باشكوه‎تر نشان دادن آن مراسم و يا اولياي خدا به روز رستخيز، تشفي خاطر. بازيافت تندرستي و يا براي نشان دادن ارادت و اخلاصي فزون از اندازه به اوليا به ويژه اهل بيت پيامبر(ص) با رعايت آداب و رسوم و تمهيدهايي خاص و نيز بهره‎گيري از ابزارها و نواها و گاه نقوش زندة برخي از موضوعات مذهبي و تاريخي مربوط به اهل بيت به ويژه واقعة كربلا را پيش چشم بينندگان باز آفرينند.

بي‌ترديد تعزيه نمايش مذهبي و ملي ايرانيان است و شيعيان ايران با عشق به ائمة اطهار(ع) رويكردي درخور به اين آيين تاريخي داشته‎اند. اگر چه در مورد تاريخ و ويژگي‎هاي تعزيه در ايران كتاب‎هاي ارزشمندي به چاپ رسيده است اما، تاكنون تاريخ پيدايش تعزيه به صورت دقيق مشخص نبوده است. صادق همايوني نويسنده و پژوهشگر صاحب نام كه پيش از اين كتاب‎هاي با ارزشي از جمله «تعزيه در ايران» و «تعزيه و تعزيه‌خواني» از او منتشر شده است، در اين كتاب با كاوشي درخور توجه كوشيده است كه با استناد به مدارك و اسناد گوناگون تاريخي، شيراز دوران زنديه را به عنوان خاستگاه تعزيه معرفي كند.

در مورد تعزيه‎ها و اينكه چگونه، كي، كجا و در چه زماني پديد آمده‎اند، گفتگوهاي زيادي شده ولي تاكنون مسلم نشده است كه كدام يك از اظهار نظرها و احتمالات قريب به يقييني كه در اين زمينه مطرح است بر سايرين مرحج است. به طور كلي سه نظريه در اين باره وجود دارد. نظريه‎اي پديد‎آمدن تعزيه را مربوط به دوران صفويه مي‎داند. نظريه ديگري آن را محدود به دوران زنديه مي‎شمارد و نظر سومي، اين پديدة شگرف مذهبي، ملي، هنري را به دوران قاجاريه منسوب مي‎دارد.

ناگفته نماند كه مراد و مقصود از تعزيه در اين گفتار معني و مفهوم مطلق نمايشي آن است و بس نه مفهومي كه در لغت از آن استنباط مي‎شود كه عزاداري را به صور مختلف شامل است. در واقع آن امري مورد نظر ماست كه در آن عناصر شعر حماسي و غنايي، حركت، گفتگو و موسيقي- كه پيوسته در كنار آن بوده – موجبات تأثير نمايشي آن را با در آميختن به هم فراهم كرده‎اند و …

دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق تاريخ تعزيه در ايران”

معارف اسلامی

تحقیق خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی

دانلود تحقیق در مورد خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی،
در قالب word و در 25 صفحه، قابل ویرایش.

بخشی از متن تحقیق:
پايگاه تكوين تعزيه خواني:
تعزيه خواني بيرون از حوزه مسجد و منبر و حيطه عمل و نفوذ دستگاه رسمي مذهب و دور از نظر و رأي جامعه روحانيت و در ميان توده مردم ديندار و متعصب كوچه و بازار تكوين يافت و شكل گرفت. در آغاز، بسياري از فقيهان سنت گرا با شبيه و تشبيه و تعزيه خواني مخالفت مي كردند و به لباس معصومان درآمدن و در نقش آنان ظاهر شدن و شبيه درآوردن هاي مذهبي را گناه و اهانت به ساحت مقدس ائمه اطهار مي دانستند. اين گروه روحان معتقد بودند كه نبايد به قصد عزاداري براي سيدالشهداء و اهل بيت و ياران او، و برا انجام دادن هر كار ثواب يا مستحب به كاري ناشايست و حرام دست زد. مثلاً، حاج زين العابدين كرماني در رساله هفتاد مسأله، لازمه «شبيه به اهل بيت» را «علاوه بر جسارت و سوء ادب» به انبياء و اولياء، «تشبيه مردان به زنان» مي دانست و مي‌گفت اين كار «در شرع مذموم است» (ستاري، 32:1370 حاشيه).
پس از اينكه تعزيه خواني در جامعه ايران جا افتاد و علاقه توده مردم ديندار شيعه را به سوي خود كشانيد، روحانيان سنت گرا با مشاهده شور و هيجان مردم به حضور در مجالس تعزيه خواني، و دريافت شديد نمايش مصايب ائمه بر عامه مردم و نزديك كردن بيش از پيش مردم به مذهب و دستگاه مذهبي، دست از مخالفت با تعزيه خواني كشديند و رفته رفته به پذيرش آن تن در دادند و اجراي تعزيه را با رعايت شرايطي مجاز و مشروع دانستند.
سوگواري هاي شيعان بغداد در سده 4 ق را مي توان آغازي ترين شكل پيدايي نمايش مصايب حضرت سيدالشهداء، امام حسين (ع) به شمار آورد. بنابر گزارش هايي كه از جغرافي نويسان و تاريخ نويسان اسلامي درباره وقايع سال 352 ق در دست است، به دستور و تشويق معزالدوله ديلمي شيعيان در روز عاشورا با بستن بازارها و تعطيل كا و خريد و فروش گرد هم مي آمدند و در نمايشي حزن انگيز به سوگواري مي پرداختند. در اين روز خيمه هايي در بازارها برپا مي كردند و پلاس از خيمه ها و دكان هاي خود مي آويختند و زنان موي سر را پريشان و صورت هاي خود را سياه مي كردند و در كوچه ها راه مي افتادند و مويه كنان نوحه سرايي مي كردند و به سر و روي خود مي‌زدند (به نقل از فهيمي، 466:1357-467).
مهمتر از نمايش هاي سوگ شيعيان، اشاره ابن اثير در الكامل به واقعه اي نمايشي در وقايع سال 363 ق است. او مي نويسد مردم سني محله سوق الطعام بغداد گرد آمده بودند، گروهي از آنان زني را شبيه عايشه ساخته و بر شتري سوار كرده بودند و همراه دو تن شبيه طلحه و زبير با گروهي ديگر كه آنها را اصحاب علي بن ابي طالب مي‌ناميدند، جنگي به ظاهر در ميان خود ترتيب داده بودند. فقيه برگزاري اين نمايش را كه در واقع نمايش جنگ جمل بود، در مقام معارضه با شيعيان كرخ، كه به احتمال قوي شبيه واقعه كربلا را در عاشورا نمايش مي دادند، دانسته است (همان،468).
از اواخر دوره صفوي به اين سو عزاداري در روز عاشورا و به نمايش درآوردن واقعه روز كربلا صورت جدي تر و واقعي تر يافت. از آن پس شيعيان ايران در دسته هاي عزاداري عاشورا شبيه هايي از شخصيت هاي مقدس مذهبي و شهيدان كربلا را در محله‌ها و گذرها مي گرداندند. هر يك از اين شبيه ها، پياده يا سواره و روي ارابه يا چهار چرخه، شرح مصايب شهيدان و اهل بيت امام حسين (ع) را با سخناني منظوم مي‌خواندند. گاهي شبيه ها نيز بعضي از واقعه هاي كربلا را با حركت هايي م نمودند. نويسنده سفرنامه تاريخ و جغرافياي امروز ايران كه در تاريخ 1739 م/1151 ق به زبان آلماني انتشار يافته است، به نقل از دو سياحت گر انگليسي و هلندي به نام هاي سالامون و ون گخ، به نمايش واقعه كربلا روي ارابه، در زان احتمالاً شاه سلطان حسين (ع) يا نادرشاه، اشاره مي كند و مي نويسد افرادي شرح زندگي و اعمال و جنگ ها و شهادت امام حسين (ع) را روي ارابه هايي در دسته هاي عزا نمايش مي دادند (ممنون،25: 1351).
رفته رفته، شبيه گرداني ها و نمايش ها بر روي وسايل رونده كه نشان دهنده مراحل اوليه شكل گيري شبيه سازي و شبيه خواني بوده است، تحول يافت و به صورت نمايش آئيني- مذهبي شبيه خواني يا تعزيه خواني ميداني و صحنه اي درآمد. به اين گونه كه وقايع كربلا و رخدادهاي مربوط به ان را شبيه خوانان در ميان ميدان ها، حسينيه ها، صحن مساجد و سكوي تكيه هاي شهرها و روستاها براي مردم نمايش مي دادند.
بنابراين با توجه به اين اسناد، تاريخ پيدايي شكل گيري آغازين و ابتدايي تظاهرات نمايشي مصايب امام در دوره بوئيان، سده چهارم قمري، و پيدايش تعزيه خواني به مفهوم نمايش كنوني در سال هاي پاياني دوره صفوي، يا اوايل دوره افشار، در سده دوازدهم قمري بوده است .
پيوند تعزيه با دين و مذهب
تعزيه در دوره حيات تاريخي اش، جدا از تعزيه هاي فرعي يا گوشه ها كه زمينه مذهبي نداشتند، پيوسته همبستگي خود را با مذهب عامه حفظ كرده و به صورت پاره اي از اندام مناسك عزاداري عامه مردم درآمد.
بي ترديد تعزيه خواني در پي پيوند با مراسم دسته گرداني هاي مذهبي در دهه اول محرم و دهه آخر صفر پديد آمد و با اين مراسم آميخت و همراه شد. تعزيه خوانان كه گروهي از عامه مردم بودند، داستان مصايب و آارم شخصيت هاي مذهبي و حماسه هاي قهرماني شهيدان كربلا را كه پيش از آن در مقتلنامه ها و سوگچامه ها روايت شده بودند و از زبان مرثيه گويان و روضه خوانان و مداحان نقل مي شدند، همچون نقالان با بهره گيري از هنر بيان و حركت و تقليد به نمايش درآوردند. از اين زمان كه احتمالاً بايد اواخر دوره صفوي باشد، تعزيه خواني همچون نمايش آييني- مذهبي، در عرصه هنر ايران آشكار گرديد و همچنان كه «روح تراژدي متكامل يونان از زمان جنگ با ايرانيان رشد يافت» و بر اساس جنگ هاي يونان با ايرانيان بر روي صحنه آمد (كيندرمن، 1:1365/34)، روح تراژدي در ادبيات ايران نيز بر بنياد وقايع كربلا و نبرد اوليا با اشقيا و شهادت مظلومانه امام حسين (ع) در يك شكل نمايشي مأوا گرفت و نمايش يا «درام» مذهبي ايرانيان به صورت تعزيه جلوه گر شد.
دانلود فایل

دانلود فایل”تحقیق خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی”