مقدمه:
امروزه طراحی نشانه از جمله وظایف هنرمند و طراح گرافیک است. هر
سازمان یا مؤسسه ای به هنگام شکل گیری درصدد طراحی یک نشانه برای خود می
باشد تا بدین وسیله بتواند هویت و شخصیت اجتماعی خود را به دیگران معرفی
نماید. درواقع نشانه یکی از اصلی ترین مباحث هنر گرافیک است که در زمینه
های دیگر ارتباط تصویری نیز کارآیی دارد. این اهمیت از آن جا ناشی می شود
که در بین محصولات بی شمار گرافیکی تنها نشانه ها هستند که به مدتی بسیار
طولانی و به اشکال و ابعاد گوناگون و گاه متفاوت در تمامی شاخه های مختلف
آن (بسته بندی پوستر کاتالوگ جراید و…) مورد استفاده قرار می گیرند.
بنابر این شناخت و آگاهی در این زمینه می تواند یکی از جلوه های هنر گرافیک
را هر چه بهتر در جامعه مطرح سازد. این پیشرفت جز از طریق تجربه و تبحر و
آگاهی طراحان حاصل نمی گردد.
کلیاتی پیرامون نشانه
به طور
کلی عموم مردم کلمه ی «آرم» را به جای «نشانه» می شناسند. آرم کلمه ای
فرانسوی است و ورودش به فرهنگ ما مربوط به چند دهه ی اخیر می باشد. دو عامل
می تواند سبب مطرح شدن این کلمه در زبان فارسی شده باشد. نخست اولین
طراحانی که «آرم» را به شیوه ی فرنگی به عنوان وسیله ی جدید تبلیغاتی و
گرافیکی برای دولت و مؤسسات مطرح کردند. نخستین طراحان فردریک تالبرگ سوئدی
و موشخ سروری از ارمنیان مهاجر بودند که طبیعتاً همراه کار خود لغات فرنگی
آن را هم رواج دادند. دوم دانشکده ی هنرهای زیبا که بر اساس یک شیوه ی
فرانسوی برنامه ریزی تعلیماتی شده بود و جز دروس آن برنامه هایی به عنوان
طراحی آرام مطرح می شد. علاوه بر این در دهه ی اخیر آن عده از طراحان فارغ
التحصیلان از مدارس خارج که به ایران برگشتند لغات: Emblem3 Tradmark2
Signal1 و Sign4 را نیز بین طراحان مصطلح کردند. اما قبل از همه ی این
اسامی کلمه ی «علامت» معرف «نشانه» در بین عموم بود و بهتر است کلمه ی
«نشانه» را به دلیل فارسی بودن و به دلیل رسایی مفهوم جایگزین همه ی این
لغات کنیم.
نشانه: نشانه تصویرِ نام است؛ نامی تصویری است که ساده
مختصر مؤثر و موجز موضوع را تجسم می کند. به همین دلیل نشانه یک فرم و یا
یک تصویر گذرا نیست بلکه در طی سالیان متمادی در خدمت یک سازمان و یا هدف
خاص قرار گرفته و معرّفِ شخصیت اجتماعی و فرهنگیِ صاحب خود است. به طور کلی
نشانه باید فرهنگ خلاصه و کاملی از کل مفهوم موضوع باشد که ساده و روشن
این فرهنگ را به بیننده انتقال دهد.
آن چه می توان در مورد نشانه و
خصوصیات آن متذکر شد این است که نشانه بایستی دارای ویژگی های خاصی باشد تا
بتواند به عنوان یک نشانه ی موفق طی سالیان سال دوام و بقا یابد. برخی از
این مشخصه ها عبارت اند از: سادگی زیبایی انسجام وحدت شکل قابلیت کارآیی در
اشکال مختلف عدم تشابه با علائم دیگر ارتباط مستقیم نشانه با موضوع رنگی
بودن به سادگی در خاطر سپرده شدن گویا بودن و دارای اجرای دقیق و صحیح بودن
بدین ترتیب ملاحظه می شود که نشانه در عین سادگی دارای ویژگی ها و خصوصیات
بسیار زیادی است که بایستی به طور ظریف و دقیق همگی این مفاهیم در قالب یک
تصویر به وجود آید
