خصوصيات تمدن بابلي:
تمدن بابلي اصولا بر پايه بازرگاني تكيه داشت و
بيشتر اسنادي كه از آن زمان مانده جنبه تجارتي دارد و به خريد و فروش و وام
گرفتن وقرارداد و مشاركت و دلالي و مبادله و وصيت و سفته و نظاير آنها
مربوط مي شود.
موقعيت بابل نسبت به راه‌هاي آبي دجله و فرات مردم را
ثروتمند بارآورد و روح ما ديگري در ميان ايشان رونق گرفت، و همين روح است
كه در آن تمدن مانند تمدن‌هاي ديگر پس از آن توانسته است تقوي و آزمندي را
با يكديگر سازش دهد. ادبيات آن زمان نشان مي دهد كه آن مردم زندگي پرفعاليت
و مايه خرسندي داشته اند ولي از همه جاي آن ادبيات آَشكار مي شود كه مانند
ساير مدنيت‌ها بندگي و خريد و فروش بردگان در كار بوده است دوره تكامل آن
عهد حكومت است كه بابل مركز بورس برده داري است كه براي كارهاي نظامي و
جنگي و اعمنال به طرز بيگاري وامي داشتند. در زير اجتماع بابلي طبقه
بندگان همچون نهر خروشاني در جريان بود طبيعي است كه در چنين اجتماعي هرگز
فكر دموكراسي راه پيدا نمي كند، شكل و رنگ اقتصادي آن خود مستلزم اين است
كه حكومت مطلقه‌يي متكي بر ثروت بازرگاني يا امتيازات تيولداري برقرار باشد
و عنف و شدت قانوني را به صورت حكيمانه‌يي بر همه جا توزيع كند. و اوهام و
خرافات را ترويج دهد.
در تمدن بابلي برمي‌خوريم كه هيچ تمدني از لحاظ
پابند بودن با و خرافات بپاي تمدن بابلي نمي رسد و بازار كاهنان و ساحران و
پيشگويان رايج است. اغراض مروجين اين اديان و خرافات آن بوده كه مرد بابلي
را مودب و فرمانبردار بار آورند نمونه‌هاي زناي مدقس را بايد نام برد.
دوازده
لوح شكسته كه متعلق به كتابخانه آشور بني پل به دست آمد، گوياي حالت‌ترين
اثراتي بين‌النهرين يعني حماسه گيلمكش را در بر دارد نظير حماسه ايلياد است
كه رموز اجتماعي بابليان را روشن مي سازد در اين ضمايم بايد علم نجوم را
مختص بابليان بدانيم. بابليان كه مردم تجارت پيشه بودند و به همين جهت اميد
كاميابي در هنر بود از تجارت رياضيات پيدا شد و علوم رياضي علم نجوم را
فراهم آورد.
باز ديري نپاييد اين قدرت بابليان به همسايه شمالي خود آشور انتقال يافت.
آشوريان
شاخه اي از نژاد سامي و از مشخصات آنها داشتن بيني دراز با لبهاي كلفت و
ريش بلند بود. كلمه آسور يا آشور اسم رب‌النوعي بود كه ايشان مي‌پرستيدند،
اين قوم زماني كه سومريان در نواحي جنوبي بين‌النهرين هنوز گرفتار دستجات
ديگري از سامي‌ها نشده بودند در قسمت شمال بين‌النهرين شدند و شهر آسور
در آخر نينوا را به پايتختي گزيدند تا اينكه به علت داشتن خوي و خصلت
جنگجويي و درنده خويي كه برعكس شجاعت و مردانگي از آن تعبير كرده‌اند
توانست ظلم و تسلط خود را بر اقوام و دولت‌هاي نه تنها بين‌النهرين بلكه
تمام كشورهاي آسياي قديم اعمال نمايد. با تسلط آشوري‌هاي مهاجم و جنگي بر
اقوام زراعت پيشه و كشاورز بين‌النهرين مردم اين منطقه را برده خويش ساخته و
دسترنج آنها را با غراض خونخواري‌شان اختصاص دهند. بيش از دويست سال مردم
بين‌النهرين ساز و برگ نظاميان آشوري را تغذيه دادند و امپراتوري متكي بر
قدرت نظامي را نگه داشتند و همه جا را ويران ساختند تا شهر خودشان آسور را
زينت دهند.
